فشارهای عصبی و راههای کنترل آن‏

(مقدمه)میگویند در اعماق وجود هر فرد روحی نهفته که از ناکامی‏ها، ناراحتی‏ها و دردسرهای روزمره او تغذیه می‏کند و به محض اینکه هیجان شغلی، عاطفی یا اجتماعی جدیدی بروز کند مانند گلوله‏ای گلوی وی را می‏فشرد، ضربان قلبش را سرعت می‏بخشد و اشک را از چشمانش سرازیر می‏کند. در این حالت است که می‏گوییم تحت تاثیر فشار عصبی قرار گرفته است.در گذشته زندگی ساده‏تر بود و راههای مقابله با فشارهای عصبی نیز شناخته شده‏تر، ولی در حال حاضر با توجه به زندگی روزمره فعلی فشارهای عصبی، بارها و بارها در طول روز برای ما اتفاق می‏افتد، یک ترافیک ساده یا یک صف که به کندی حرکت می‏کند، می‏تواند موجب تحریک سیستم عصبی شده و فشار آن را باعث شوند و نهایتا موجب تضعیف سیستم بدنی شود.

البته فشارهای عصبی لزوما بد نیستند و حتی بعضی از آنها می‏توانند عملکرد موثری نیز داشته باشند. انسان فرهیخته فشارهای عصبی را از خود دور کرده و به نوعی عمل می‏کند که فشار عصبی در او انگیزه خلاقیت ابتکار و عکس العمل‏های به هنجار ایجاد نماید. این همان فشار عصبی مثبتی است که یک ورزشکار را وا می‏دارد تا برای رسیدن به موفقیت با سرعت به فعالیت بپردازد، البته باید در نظر داشت که تداوم هر نوع فشار عصبی می‏تواند موجبات کاهش خلاقیت ضعف اعصاب سکته قلبی و مرگ را فراهم آورد.محیط کار و فشارهای روانی‏محل کار محیطی است که بیشتر ساعات عمر مفید خود را در آن می‏گذرانیم، پس باید باید ترتیبی بدهیم که شرایط آن موجب سلامت جسمی روانی شود، زیرا هر موضوع کوچک و بزرگی می‏تواند به یک تنش و سپس به یک فشار عصبی منتهی شود.- افرادی که از نظر حجم کار زیادی انسجام می‏دهند، به دلیل خستگی مفرط و یکنواختی و تراکم کار از بقیه افراد تندخوتر بوده و حالت پرخاشگری بیشتری دارند. اینگونه افراد برای مبتلا شدن به یک بیمار روانی بسیار مستعد هستند.- بعضی دارای نقش متضاد افراد فوق هستند و به دلیل نداشتن نقش موثر و مشخصی در سازمان و احساس بیهودگی و پوچی و عدم رضایت از شغل فشار عصبی را تحمل می‏کنند و تا زمانی که نقش آنها در سازمان مشخص شود و احساس مسئولیت نکنند این احساس ادامه خواهد داشت.- روابط کارکنان با رئیس مستقیم شان نیز می‏توانند موجبات بروز فشار عصبی را برای هر یک فراهم آورد.وقتی کارمندی احساس کند رئیس نسبت به او و زندگیش بی تفاوت است و توجیهی به درخواستهای او ندارد، ناخواسته فشار عصبی را تحمل می‏کند، بر عکس وقتی یکی از کارکنان با بی تفاوتی و بی میلی از مشارکت در کارها طفره می‏رود و وظایفش را به خوبی انجام نمی‏دهد، موجب بروز فشار عصبی برای مدیر می‏شود.- روابط با همکاران، علی الخصوص همکاران جوانتر که شور و اشتیاق بیشتری برای پیشرفت دارند برای افراد میان سال می‏تواند موجبات بروز تنش و فشار عصبی را فراهم آورد.گرچه اکثریت افراد جامعه و در نتیجه بیشتر کارکنان هر سازمان فشارهای عصبی را تحمل می‏کنند ولی نمی‏توان آنها را بیمار روانی محسوب کرد، در چنین شرایطی وظیفه همه است که در روابطشان با سایرین طوری عمل کنند که اسباب ناراحتی و افسردگی آنها را فراهم نیاورند. البته مسئول سازمان نیز وظیفه دارد که با شناخت و رفع عناصری که موجب بروز فشار عصبی می‏شوند، در فراهم کردن محیطی مناسب برای کار و زندگی کارکنان خود تلاش کند و در این صورت است که قدرت و تحمل کارکنان افزایش یافت و فشارهای عصبی را به جهت مشیت آن و به منظور بالا بردن کیفیت شغل و عملکرد سوق می‏دهند.راه‏های کنترل فشار عصبی:الف - استراحت:وقتی فشار عصبی شدت می‏یابد، باید با مراقبت از خود کوشش کنیم تا هر چه بیشتر آن را کنترل و تخفیف دهیم. استراحت (حتی روزانه) که موجب کاهش مصرف اکسیژن، کاهش ضربان قلب و کاهش فشار خون می‏شود می‏تواند موجبات تسکین و کنترل فشار عصبی را فراهم آورد.ب - فعالیت بدنی:برای مقابله با فشار عصبی، فعالیت بدنی و ورزش می‏تواند تاثیر به سزائی داشته باشد، پیاده روی، دویدن، شنا، دوچرخه سواری بهترین ورزشها هستند. البته برای بازیافتن‏نشاط باید تداوم در ورزش را سرلوحه قرار دارد و حداقل‏6 روز در هفته و هر بار حدود نیم ساعت ورزش کرد.ج - تلاش فکری:وقتی فشار عصبی ناشی از ناکامی باشد می‏توان با تلاش و کوشش و حرکت به سوی کسب موفقیت از فشار عصبی کاست.د تغییر شغل و یا محیط کار:عواملی چون شرایط نامطلوب محیطی، خستگی - تراکم کاری - مشخص نبودن نقش فرد در سازمان - تعارضات شغلی - رابطه نامطلوب با روسا و یا زیردستان و سایر همکاران - درجا زدن و احساس عدم امنیت شغلی همگی می‏تواند موجبات فشار عصبی را فراهم کند، شخص باید سعی کند، با غلبه بر فشار عصبی موجبات حذف هر یک یا تمامی احساس فوق را که موجب این فشار شده در خود فراهم کند و در صورتی که بتواند بهتر است برای جلوگیری از خطر بروز بیماری روانی محیط کار و یا نهایتا شغل خویش را امور بازنگری مجدد قرار دهد.ه توجه به مبدا هستی:خداوند به عنوان مبدا هستی بزرگترین آرامش دهنده انسان است.وقتی فشارهای روانی و عصبی به اعلا درجه خود رسید وقتی راههای دیگر کنترل فشار عصبی و روحی همگی مورد آزمون قرار گرفت و نتیجه نداد بهترین راه توجه به مبدا عالم هستی و خداوند است که با غرق شدن در دریای بی کران عشق او می‏توان به آرامش روحی کامل رسید.