چه امیدی؟ وسوسه های عاطفی

فرار از خانه، هنوز هم یک داستان واقعی است.

تحقیق در مورد دختران فراری همیشه با مشکل نامشخص بودن سوژه و نبود اطلاعات کافی روبه رو می شود. در این فضای مبهم گاهی اوقات نظریات عجیبی نیز به گوش می رسد نظیر اینکه دختران فراری در 24 یا48 ساعت پس از فرار مورد آسیب قرار خواهند گرفت .

اعلام محدوده زمانی مشخص برای حادثه ای نسبی نشانگر این است که سرنوشتی ثابت و معین در انتظار دخترانی خواهد بود که از خانه می گریزند، ولی آیا می توان با یک سری احتمالات پیش بینی کرد که پس از فرار چه حوادثی در انتظار آنان است؟

در نمایشگاه مشترکی که چندسال پیش در مورد آسیب های اجتماعی برگزار شده بود، پوسترهای آموزشی عرضه می شد که داستان فرار از خانه و حوادث پس از آن را بر مبنای یک الگوی ثابت نشان می داد.

در گفت و گو با چند تن از مددکاران اجتماعی مراکز کمک رسانی به زنان و دختران آسیب دیده از تجربیات آنان در مورد حوادث تکراری که از زبان مددجویان می شنوند سؤال کردیم. نتایج به دست آمده آنقدر شباهت داشتند که می توان براساس آنها یک داستان مشترک نوشت.

1) مشکل همیشه از یک خانواده نابسامان آغاز می شود. اعتیاد والدین، خشونت و ضرب و شتم، طلاق و زندگی با نامادری یا ناپدری و البته در برخی موارد فقر می تواند باعث ناآرامی کانون یک خانواده شود.

حسینی کارشناس یک مرکز مددکاری می گوید: فقر به تنهایی نمی تواند باعث فرار بچه ها شود. خیلی از خانواده های فقیر زندگی سالمی دارند. در واقع مجموعه عواملی به همراه هم کانون خانواده را متزلزل می کنند که یکی از آنها ممکن است فقر باشد.

ارتباط دختروپسر

وعده ازدواج و بهانه شناخت خصوصیات رفتاری از مهمترین عواملی است که ارتباط بین دخترها و پسرها را در جامعه ما توجیه می کند. بخصوص دخترها که معمولاً با وعده ازدواج تن به دوستی می دهند.

اما جوان امروز در ارتباط با جنس مخالف خود به دنبال چیست؟ ازدواج، عاطفه، محبت، وقت کشی، عشق یا ...؟

روان شناسان معتقدند، میل و کشش به جنس مخالف از نظر فیزیولوژی یک نیاز طبیعی، فطری و روانی است. آنان می گویند در تمام فرهنگها و کشورها ، پسران و دختران در سن بلوغ اولین نگاه و گرایش را به سوی جنس مخالف ابراز می کنند. اما مرز این کشش در هر فرهنگی تعریف شده است، برای مثال در جوامع غربی و سایر جوامع غیر مسلمان ارتباط میان دو جنس مخالف به خود فرد سپرده شده و هر شکلی از این ارتباط مورد پذیرش جامعه و فرهنگ آن است. اما در کشورهای مسلمان و برخی فرهنگها این ارتباط محدود است و در مواردی به فضای سیاسی و اجتماعی جامعه بستگی دارد اما رابطه دخترها و پسرها در جامعه ی ما چگونه است؟

در گذشته های نه چندان دور ارتباط بین پسرها و دخترها مانند امروز مورد توجه نبود. سن ازدواج پایین بود ارتباطات به شکل وسیع نبود، از این رو کنترل بیشتری بر جوانان صورت می گرفت، اما واقعیت این است که بسیاری از جوانان امروز در ارتباط های خود به ازدواج فکر نمی کنند، به اعتقاد جامعه شناسان در جامعه امروز وجود مسایل اقتصادی، نگاه دوگانه جامعه مدرن و سنتی، فراگیری اطلاعات و دانش و پدیده جهانی شدن که مبتنی بر ارزشهای دینی نیست، احساس دو گانه ای را در این نسل پدیدار کرده است.

روان شناسی اینترنت

شاید هیچ اختراعی و آفرینش دیگری هم چون اینترنت، پرشتاب، از همان آغاز زاده شدن، چنین دگرگونی سترگی را پدید نیاورده باشد.کتمان و پنهان داشتن اینترنت و نفی و انکار آن، در دنیای داده ها و جهان ارتباطات امروز به شوخی و مزاح بیشتر می ماند تا چه رسد به آن که در مورد آن بتوان به فلسفه و در واقع، سفسطه پردازی پرداخت. باید پذیرفت که هر آفرینشی که با توده ی جمعیت عمومی آدمیان وابسته و همبسته باشد، اثرات روان شناختی و جامعه شناختی گوناگونی اعمال می کند. این نکته ی انکارناپذیر، در مورد رسانه های گروهی، صدچندان است.

رادیو و تلویزیون و حتی مطبوعات، در همه جوامع حتی دموکراتیک (مردم سالار)ترین آن ها ـ بسته و ایدیولوژیک است و گفتمانی یک سویه و اقتدار مآبانه را با مخاطبان می گشاید. اما اینترنت حیطه های نوینی پدید آورده است که بر پایه مرزهای جغرافیایی بنیان گذارده نشده اند و بدین سان اجتماعاتی از دلبستگی ها و خواسته ها آفریده می شود که چارچوب های مرسوم را پشت سر می گذارد. در اینترنت نوعی فردیت است که حکومت می کند. کاربران اینترنت فضای غیر متمرکزی است که مافی هویتی همگون و یکپارچه است. با اینترنت، ابزار وجود و اعلام حضور می نمایند و هویت هایی را آشکار می سازند که حتی از وجودشان هم آگاه نبوده ایم.

تعریف رابطه دختر و پسر

مراد از روابط دختر و پسر، رابطه ای است که خود رابطه، هدف است و مقدمه چیز دیگری نیست. رابطه ای که خود رابطه هدف نیست، همانند رابطه و معاشرت دختر و پسری که نسبت خویشاوندی دارند و یا رابطه علمی، شغلی و اقتصادی بین دختر و پسر، اشکالی ندارد.

2. در این رابطه، جنسیت طرفین، موضوعیت دارد؛ یعنی نگاه آن دو به هم، جنسیتی است.

3. دراین رابطه، احساسات و عواطف طرفین، حرف اصلی را می‌زند.

4. در این رابطه، یک در هم تنیدگی بین غریزه جنسی و قوای عاطفی طرفین وجود دارد و تفکیک آن دو در بسیاری از مواقع، امکان‌پذیر نیست.

پس منظور ما از رابطه و دوستی دختر و پسر، «رابطه ای است صمیمانه و گرم و اغلب پنهانی که احساسات و عواطف طرفین در این ارتباط، دخالت جدی دارد و نگاه آن دو به هم، نگاه جنسیتی باشد؛ نه نگاه پاک انسانی و اغلب از طریق دیدارهای مخفیانه، رد و بدل کردن نامه، تلفن و ... ایجاد می گردد».

سه دیدگاه در باره رابطه دختر و پسر وجود دارد:

1. دیدگاه افراطی؛ در این نگرش، هر گونه ارتباطی با جنس مخالف، آزاد و بدون مانع است(رویکرد لیبرالیستی).

فروید و پیروان وی مدعی هستند که اخلاق جنسی کهن، بر اساس محدودیت و ممنوعیت است و تمام مشکلات بشر به دلیل ممنوعیت ها، محرومیت ها، ترس ها و وحشت های ناشی از این ممنوعیت هاست که در ضمیر باطن بشر جایگزین شده است.

برتراند راسل نیز همین مطلب را اساس قرار می دهد و در کتاب «جهانی که من می شناسم»، می گوید: «اگر از انجام عملی [رفتار جنسی] زیانی متوجه دیگران نشود، دلیلی نداریم که ارتکاب آن را محکوم کنیم».1

2. دیدگاه تفریطی؛ بر پایه این رویکرد، هر گونه ارتباط و پیوند با جنس مخالف، مردود و مورد نکوهش می باشد. این دیدگاه، نقطه مقابل دیدگاه افراطی است.

عشقهای شیطانی

پیر زن روی تخت نشست و به بالش های پشتی تکیه داد. رو کرد به دختری که روی تخت بغلی دراز کشیده بود گفت: به خدای مهربان توکل کن دخترم، دعا می کنم هر چه زودتر شفا پیدا کنی و به سلامت از بیمارستان مرخص شوی. لبخند تلخی بر لب های دختر نشست، کتابی را که در دست داشت از مقابل صورت رنگ پریده اش کنار کشید و از گوشه چشم به پیر زن نگاه کرد.

- ممنونم مادر، محتاج دعای شما هستم.

یکی از پرستارها در اتاق را باز کرد و به پسر جوانی که با چند شاخه گل پشت در ایستاده بود گفت: بفرمایید تو مادرتون منتظر شماست.

جوان با دیدن مادرش شادمانه به طرفش رفت و در حالی که شاخه های گل در گلدانی می چید، گفت:

سلام مادر جون، ببخشید دیر کردم از دانشکده بر می گردم. لب تخت نشست و به پرس و جو از حال او پرداخت.

دختران فراری معضلی...

عبارت دختران فراری به دخترانی اطلاق می گردد که به هر دلیلی خانه و خانواده را ترک کرده و به محیط های دیگری چون خیابان، پارک، باند و... روی میآورند.

محیط نامساعد و تشنجآفرین خانواده، طلاق و اعتیاد والدین به خصوص پدر، ارتباط با دوستان ناباب، روابط کنترل نشده خانواده ها با یک دیگر، اختلاف والدین و فرزندان، کنترل و سخت گیری افراطی و غیرمنطقی والدین، مشکلات حاد اقتصادی، احساس ناامنی در خانه، اختلالات شخصیت و روابط عاشقانه، مخالفت والدین با ازدواج دختران با شخص مورد نظر یا اذیت ناپدری و یا نامادری، و... را می توان از جمله مهم ترین عوامل زمینه ساز فرار دختران از خانه برشمرد.

دختران فراری معمولا در گروه سنی 14 تا 25 سال قرار دارند. موقعیت سنی این افراد نشان دهنده میزان آسیب پذیری، احتمال بزهکاری، بزه دیدگی و یا قربانی شدن در برابر سو استفاده های جنسی مختلف و دیگر سو استفاده ها می باشد. در این مرحله اهمیت مداخله سریع همه جانبه خانواده و مسوولین ذیربط بسیار حایز اهمیت است. باید توجه داشت که خطر فقط خانواده های طبقات پایین از نظر اقتصادی و اجتماعی را تهدید نمی کند، بلکه بنا بر تحقیقات درصد قابل توجهی از دختران فراری، متعلق به خانواده های مرفه و متوسط به بالا هستند.

دوستیهای خیابانی ، خوب یا بد ؟

به طور کلی، در آغاز نوجوانی به علت بیداری غرایز و شدت حالات هیجانی، گرایش دختران و پسران به دوستی با جنس مخالف بیشتر می شود. داشتن دوست، اعتماد به خود را تأیید و تقویت می کند و نیازهای عاطفی و احساسی را تا حدی تأمین می نماید؛ و در صورتی که پیوند دوستی گسسته شود، شخص نسبت به ارزش های وجودی خود دچار شک و تردید می شود.

بعضی از پسران ایرانی، داشتن دوست دختر را نوعی محبوبیت، قدرت اجتماعی و موفقیت برای خود محسوب می کنند و در شرایطی که توانایی تشکیل خانواده از طریق ازدواج را ندارند، عده ای از آنان، نیازهای جنسی و عاطفی خود را از طریق دوستی های افراطی برطرف می نمایند. متقابلاً برخی دختران ارتباط با پسران را نوعی جذابیت برای خود تلقی می کنند، و متأسفانه اکثر قریب به اتفاق این دختران تصور می کنند که این دوستی ها به ازدواج منتهی می شوند.

اصولاً تحول عاطفی دختران متفاوت از پسران است. پسران نسبت به جنبه غریزی تخیلات خود غافل باقی نمی مانند، اما دختران در این دوستی ها معمولاً به دنبال عشق آرمانی و رمانتیک هستند. آنها این عشق را آسمانی و پاک می دانند و خیانت در آن را گناهی بخشش ناپذیر می شمارند. با این توصیف، دوستی های دختر و پسر ایرانی کمی شباهت به دوستی موش و گربه دارد. پسر جوان در جست و جوی لذت های جنسی خود با وعده های فریبنده و دروغین، دختر جوان را تسلیم خواسته های خود می کند. پس از مدتی روابط نامشروع، و در پی آن تسلیم نشدن پسر برای ازدواج، دختر جوان دچار آسیب روانی می شود و احساس افسردگی، پوچی و بی ارزشی می کند. متأسفانه در فرهنگ ایرانیان، آسیب های اجتماعی، تربیتی و روانی چنین دوستی هایی بیشتر متوجه دختران است و مرد ایرانی بدون هیچ گونه محدودیتی، تجربه های متنوع این دوستی ها را پشت سر می گذارد. اما دختر ایرانی، اگر یک نمونه چنین دوستی با جنس مخالف را تجربه کند، تا پایان عمر، شأن و حرمت خویش را از دیدگاه خانواده و جامعه از دست می دهد و برچسب ناشایست بودن را با خود حمل می کند و آثار سوء این تجربهِ منفی پس از ازدواج هم به نوعی در زندگی اش نمایان می شود.

دوستی و روابط دختر و پسر در زندگی آینده آن ها تأثیر...

جواب این پرسش بی تردید مثبت است ، اما تأثیر آن در افراد متفاوت است و بستگی به محیطی که زندگی می کند ، خانواده ، نوع رابطه و… دارد
دختران و پسرانی که به طریق غیر مشروع با فردی از جنس مخالف، رابطه دوستانه برقرار می‌کنند، ممکن است از جهات مختلف، آسیب ببینند. آسیب‌ها هرچند متوجه دختر و پسر است، اما دامنه و شدت آن درباره دختران بیش‌تر است.
آسیب‌ها عبارتند:
۱ـ آسیب روانی: گاهی دختری به پسری علاقه‌مند شده و حتی خود را در اختیار وی قرار می دهد، پس از بی‌وفایی پسر و ترک وی، به شدت دچار سرخوردگی گردیده و گاهی تا مرز افسردگی و بیماری‌های شدید روانی بیش می‌رود. نیز اعتماد چنین شخصی از جنس مخالف به خاطر بی وفایی های که در نتیجه آن ارتباط دیده ، سلب خواهد شد و در زندگی آینده نمی تواند متعادل باشد.
۲ـ آسیب‌های اجتماعی: دختری که در شهری کوچک با پسری ارتباط دارد و ارتباط آن آشکار می شود، چنین شخصی جایگاه و شخصیت اجتماعی خود را از دست می‌دهد , حتى اگر ازدواج کند، ممکن است( با توجه به فرهنگ خانواده پسر)  از طرف همسر و خانواده شوهر سرزنش ‌شود و به هر بهانه‌ای، روابط قبلی وی را به رخش می‌کشند. این پدیده می‌تواند تهدیدی برای نهاد خانواده در جامعه و افزایش میزان طلاق باشد.
۳ـ آسیب تربیتی: دختری که با پسر یا حتی پسرانی ارتباط دارد، جایگاه خود را به عنوان فردی شایسته برای تربیت، در ذهن اولیای خانه و مدرسه و حتى دوستانش از دست می‌دهد. چنین دختری از سیر تعلیم و تربیت عقب می‌ماند. یا برخی از راهکارهای تربیتی که پذیرا نمی گردد.

آیا عشق نوعی بیماری است؟

● درمغز عاشقان چه می گذرد؟

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از زندگی مثبت ، شور عشق (یا همان عشق رمانتیک) احساسی موقت، زودگذر و غیرقابل اعتماد است. شور عشق، یعنی همان احساساتی که اوایل آشنایی با یک نفر، ما را مشغول می کند و خواب و خوراکمان را می گیرد، مبنای درستی برای زندگی مشترک نیست؛

● شور عشق، استارت یا سوخت

شور عشق، یعنی همان احساساتی که اوایل آشنایی با یک نفر، ما را مشغول می کند و خواب و خوراکمان را می گیرد، مبنای درستی برای زندگی مشترک نیست؛ یعنی این قبیل عواطف مثل استارت ماشین عمل می کنند. خداوند آنها را در وجود انسان قرار داده که آدم را به حرکت درآورد. ولی ما نمی توانیم فقط با استارت زدن و باک ِ بدون بنزین حرکت کنیم.

شواهد زیادی هم برای اثبات این نکته وجود دارد- مثلاً پژوهشگری به نام آرون تعداد زیادی از افرادی را که دچار عشق حاد و آتشین بودند زیر دستگاهی که از کارکرد مغز عکس می گیرد گذاشت و از آنها خواست به معشوق خود فکر کنند یا عکس آنها را نشانشان داد.

نوجوانان ایرانی در گیر و دار چت روم ها

فضای مجازی چت روم های اینترنتی به وسیله ای برای پر کردن اوقات فراغت جوانان مبدل شده که مرزهای تازه ای در شکل گیری ارزش ها و هویت یابی جوانان پیش روی آنان قرار داده است. بررسی های محققان علوم و ارتباطات اجتماعی نشان می دهد که کارکرد غالب چت برای کاربران ایرانی جنبه فراغتی و سرگرم کننده داشته که در اشکال مثبت و منفی تسهیل کننده و جبران کننده نیازهای ارتباطی آنها در دنیای واقعی است.

گرچه در فضای چت، مرزبندی های جنسیتی روز به روز ضعیف تر می شود اما با این وجود در بیشتر موارد جذابیت های جنسیتی در روابط دنیای مجازی بیش از پیش حایز اهمیت است. کارشناسان معتقدند که مجاورت طولانی با فضای مجازی می تواند به فرهنگ پذیری یک طرفه و تاثیر پذیری افراطی از هنجارها و ارزش ها انجامیده و با تقویت پدیده جهانی شدن تعلقات ملی و سنتی، کابران را تحت تاثیر قرار دهد.

کامران سروش صحت کارشناس علوم ارتباطات اجتماعی، چت روم ها را میدان های چند کاربردی و از پرطرفدارترین عرصه های مراوده در فضای مجازی دانسته و معتقد است که چت، مرزهای تازه ای در شکل گیری خرده فرهنگ ها ، ارزش ها و هویت جوانان پدید آورده است. وی با اشاره به عوامل تسهیل کننده ارتباط در فضای مجازی چت می گوید: گمنامی، سرعت ارتباط و سیال بودن از جمله علل گرایش به چت است که در روابط جنسیتی و دوست یابی جوانان پیامدهایی به دنبال دارد که محلی برای جست وجو و ارضای کنجکاوی های آنان فراهم می آورد.