روابط زن و مرد نامحرم

حیات اجتماعی, عرصه تلاش, رشد و انحطاط انسان ها است. افراد بشر به دلایل زیادی نمی توانند انفرادی زندگی کرده و عزلت و گوشه گیری اختیار کنند.1 مضافاً این که برای تأمین حوایج فردی و اجتماعی و به فعلیت رساندن استعدادها و رشد عقلی و علمی ناگزیرند اجتماعی زندگی کنند. بنابراین, وجود روابط میان انسان ها از لوازم لاینفک حیات جمعی است. اما آن چه در این روابط مورد سؤال است, چگونگی و حدود ارتباط بین زن و مرد و پسر و دختر است.

در گذشته های نه چندان دور به دلیل آموزه های دینی, سنت های ملی و اجتماعی, حریم و حرمتی بین دو جنس مخالف برقرار بود, حتی پادشاهان برای زنان خود حرم سراهایی داشتند از این رو روابط بین زن و مرد مشکل اجتماعی محسوب نمی شد چنان چه فقدان حریم و محدودیت و آزادی روابط زن و مرد در میان کشورهای غربی و هواداران آن ها نیز از مشکلات این جوامع محسوب نمی شود2 اما امروزه در میان کشورهای اسلامی و برخی از اقوام دینی, به ویژه کشور اسلامی ایران, بر اثر کثرت جمعیت و تکثر نیازمندی های اجتماعی, اقتصادی, سیاسی و فرهنگی که موجب شده حضور زنان همگام با مردان در صحنه های مختلف جامعه فزونی یابد, موضوع روابط بین زن و مرد به یکی از مشکلات مهم اجتماعی تبدیل شده است. با عنایت به این که اسلام جامع ترین و کامل ترین ادیان الهی است و برای همه چیز دستور و قانون دارد, به طور قطع حدود این روابط را نیز روشن و شفاف بیان کرده تا مسلمانان واقعی در این گونه مسایل, موازین شرعی را رعایت کنند و از حریم ها و حرمت ها تجاوز نکنند.

● روابط در چارچوب قانون

به طور کلی اسلام می گوید: روابط زن و مرد در محدوده قانون و براساس ضرورت ها, اشکال ندارد. حضرت فاطمه زهرا(س) که خود اسلام مجسم بود, با سلمان, ابوذر و سایر اصحاب پیامبر سخن می گفت. هم او پس از رحلت رسول اکرم(ص) برای دفاع از خلافت امام علی(ع) به همراه حسن و حسین, به خانه مهاجران و انصار می رفت و با آنان به احتجاج می پرداخت. خطبه غرای حضرت فاطمه زهرا در مسجدالنبی و گفت وگوی مکرر وی با ابوبکر و عمر, همه شاهد بر جواز گفت وگو است.

درباره روابط زن و مرد و حد و حدود و موارد آن سؤالات زیادی در اذهان مردم به ویژه قشر جوان و تحصیل کرده وجود دارد که ما سعی می کنیم در قالب پرسش و پاسخ, به این سؤالات جواب دهیم.

1) آیا پسر و دختر می توانند با یک دیگر گفت وگوی تلفنی و یا حضوری داشته باشند؟

پاسخ: اگر به هم اطمینان کامل دارند که این مکالمه ها به محبت و عشق منتهی نمی شود و به لذت های جنسی نمی انجامد و از محدوده ضرورت های عقلی و شرعی تجاوز نمی کند, اشکالی ندارد به عبارت دیگر اگر هدف از این گفت وگوها مثلاً حل مسایل درسی و یا ازدواج در آینده باشد, از نظر دینی اشکالی ندارد لیکن اگر احتمال قوی بدهند که تداوم این مکالمه ها باعث افتادن هردو یا یکی از آن دو در دام محبت است, به عنوان مقدمه حرام جایز نمی باشد.

مشاوره درباره مسایل خانوادگی, پرسش از مسایل دینی, مشورت در امور درسی از جمله انتخاب رشته و حتی امر به معروف و نهی از منکر, همه این موارد در صورتی که به حد ضرورت اکتفا شود و باعث دل بستگی نگردد, مشکل شرعی نخواهد داشت. گرچه غالب گفت وگوها به علاقه شدید دو جنس مخالف و یا یک طرف منتهی شده است از این رو لازم است حتماً جانب احتیاط در این گونه مسایل رعایت شود.

2) آیا نشستن دو جنس مخالف در تاکسی یا اتوبوس و یا هواپیما در کنار هم جایز است؟

پاسخ: اگر بدن آن ها به یک دیگر مماس نشود بلکه چیزی بینشان فاصله ایجاد کند و از طرفی خوف فتنه و افتادن به حرام هم نباشد, مانعی ندارد. چنان چه سوار کردن یا سوار شدن نامحرم و گفت وگوهای ضروری بین آنان نیز حرمتی ندارد.

3) زن و مرد نامحرمی کارمند اداره و یا مؤسسه ای هستند و بنا به اقتضای کار باید در آن جا رفت وآمد کنند و حتی با هم صحبت کنند, این مسیله چه صورت دارد؟

پاسخ: از نظر مراجع اگر اطمینان به یک دیگر داشته باشند که به حرام نمی افتند, اشکالی ندارد, زیرا مؤسسه یا اداره از نوع خلوت اجنبیه نیست, به دلیل این که در این گونه مکان ها معمولاً افراد مختلف رفت و آمد می کنند.

روابط نامحرمان باید در کادر موازین دینی باشد, به دلیل این که همه می دانیم جاذبه جنسی, بسیار قوی و نیرومند است و دو جنس مخالف را هم چون آهن و آهن ربا به هم می کشاند و جذب می کند. مرد و زن همواره به حکم میل طبیعی مایلند با یک دیگر معاشرت و گفت وگو کنند, اما عقل سلیم و آیین اسلام, روابط نامحرمان را به طور مطلق مجاز ندانسته تا نسل جوان از آسیب های آن مصون بمانند, چرا که معاشرت های نامعقول در بسیاری از موارد به روابط نامشروع منجر شده و اساس خانواده ها را متزلزل می کند و ممکن است به اختلافات دامنه دار و حتی جدایی والدین کشیده شود. امام علی(ع) می فرماید: (واکفُف علیهِنّ من ابصارِهِنّ بِحجابِک ایّاهُنَّ, فَأنَّ شِدَّةَ الحجاب اَبقی عَلَیهِنَّ3 زن ها را در پرده حجاب و عفاف قرار بده تا نامحرمان به آنان نگاه نکنند, زیرا شدت حجاب, عامل سلامت و حفاظت آن ها است). چه بسا ممکن است بیرون رفتن بانوان از خانه باعث شود تا افراد ناصالح به درون خانه راه پیدا کنند و موجبات ارتباط با آنان فراهم شود. البته این سخن به این معنا نیست که زنان در خانه زندانی شوند و حق بیرون رفتن و حضور در اجتماع را نداشته باشند, هدف و نکته اصلی, رعایت حجاب, حفظ حرمت و حریم زنان است تا مردان ناپاک را از رسیدن به مقاصد ضد اخلاقی و فاسدشان ناکام کند.

نمونه های عینی فراوانی وجود دارد که به دلیل رعایت نشدن موازین و حدود اسلامی در روابط زن و مرد, بنیان خانواده ها از هم گسسته و منجر به طلاق و جدایی شده است. به چند نمونه توجه کنید:

ـ شخصی با آوردن رفیق مجرد خود به خانه اش, موجب شد تا آن فرد در غیاب وی, با همسر جوانش ارتباط نامشروع برقرار کند که زندگی این زن و مرد با وجود داشتن دو فرزند به طلاق انجامید.

ـ بر اثر عدم رعایت حجاب, برادری عاشق زن برادر خود شد و پس از کشف روابط نامشروع, کار به طلاق کشیده شد و برادر خاین با زن برادرش ازدواج کرد.

همه این موارد و نمونه های فراوان دیگر به دلیل رعایت نکردن حد و حدود روابط و خارج شدن از موازین اخلاقی و شرعی و اسلامی است. در این میان زنان باید بیش از مردان مراقب خود باشند, زیرا آنان به دلیل هوس بازی, ساده لوحی, عواطف شدید و یا کمبود محبت به سرعت فریب می خورند و حتی مردان بوالهوس را نیز فریب می دهند. قرآن کریم از زبان عزیز مصر می فرماید: (اِنّ کیدکُنَّ عظیم4 مکر شما زنان, مکری بزرگ است). تجربه نشان داده است که زیاده روی در معاشرت با زنان, قلب را می میراند و انسان را به گناه می اندازد.