بازی کودکان‌

بازی با آب یکی از بهترین، اساسی ترین و لذتبخش‌ترین کارهایی است که کودکان می‌توانند انجام دهند. آب جذبه‌ای سحرآمیز برای بچه‌ها دارد. بچه‌های خردسال ساعت‌ها از وقتشان را صرف آب بازی می‌‌کنند و از بازی کردن خسته نمی شوند. به آسانی می‌‌توانند با آب بازی کنند، عروسک‌ها و ظرف‌های خود را در آن بشویند و یا آب را به هم بزنند، بپاشند، و موج درست کنند، آب را در دست خود نگه دارند، با آب و صابون حباب درست کنند و ظروف مختلف را با آب پر و خالی کنند. ‌

آب بازی باعث تسکین عصبانیت‌های کودک می‌شود و کودک، با آب بازی، از ناراحتی‌ها، فشارها و تنش‌ها رهایی می‌یابد و احساس آرامش می‌کند.

‌رشد توانایی کودکان به وسیله آب بازی

‌الف) رشد خلاقیت و ابتکار ‌

آب بازی کمک می‌کند تا بچه‌ها افکار خلاق‌شان را رشد بدهند. آب جذابیت زیادی برای کودکان دارد. آنان ساعت‌ها وقت‌شان را صرف آب بازی می‌‌کنند، در یک لگن کف آلود آب را می‌پاشند، حباب‌ها را فشار می‌دهند و از بین می‌برند اشیایی را که روی آب می‌مانند، به زیر آب فرو می‌برند و آنها را رها می‌‌کنند . پدران و مادران و یا مربیان می‌توانند به وسیله بازی‌های متنوعی که برای کودکان ایجاد می‌کنند و با طرح پرسش‌های مختلف، تفکر خلاق را در کودکان پرورش دهند. ‌

*‌ بعضی از پرسش‌هایی که می‌تواند سبب پرورش تفکر خلاق در کودکان شود عبارتند از: ‌

- آیا شما می‌توانید یک آبپاش برای گیاهان بسازید؟ ‌

- آن چیزهایی که می‌توانید از آنها آب بگیرید ( به دست آورید) نام ببرید؟ ‌

- آیا می‌توانیم باران را جمع آوری کنیم؟ چطور؟ ‌

-‌ چطور باران در آسمان شکل می‌گیرد؟ ‌-‌ بعضی چیزها را که می‌شود با آب پخت نام ببرید؟ ‌

-‌ چه چیزهایی در آب شناورند و چه چیزهایی زیر آب می‌روند؟ ‌

غچند نمونه از بازی‌هایی که می‌تواند تفکر خلاق کودکان را پرورش دهد، عبارت است از: ‌

1‌ -بازی در وان حمام . وان و یا ظرفی بزرگ و پر از آب را به نحوی که موجب آسیب دیدگی و خفگی کودک نشود، در اختیار کودک می‌گذاریم.‌

کودک می‌تواند آب را به اطراف بپاشد یا به هم بزند. اگر صابون هم به آن اضافه کنیم، در این صورت آنان می‌توانند با آب و صابون کف درست کنند و ساعت‌ها مشغول بازی شوند و لذت ببرند. آنان همان طور که از ترسیم و خلق منظره‌ای زیبا یا ساختمان و... احساس لذت می‌کنند، از آب بازی هم لذت می‌برند. ‌قدری صابون به بدن کودک بمالید. به جای اینکه آن را فوراً با آب بشویید، درباره آن با او حرف بزنید: <اوه، خیلی لیز است>! نشان دهید چگونه اسباب بازی پلاستیکی از دستش لیز می‌خورد، زیرا صابون لیز است. صابون را به دست‌هایتان بمالید تا کف درست شود، سپس قدری از آن را کف دست کودک بمالید و به او نشان دهید چگونه آن را فوت کند. قدری از آن را هم روی آب قرار دهید و به کودک نشان دهید چگونه حباب‌ها بر روی آب شناور می‌شوند. ‌

به کودک نشان دهید که وقتی یکی از شیرها را باز می‌کنید، آب گرم می‌آید. بگذارید آب داغ را حس کند؛ اما نه آن قدر داغ که موجب ناراحتی شود و بداند از شیر دیگر آب سرد می‌آید و به این ترتیب مفهوم سرد و گرم را به طور علمی به کودک آموزش دهید. ‌هربار اشیای متفاوتی به کودک بدهید که آن را داخل آب فرو ببرد تا ببیند آیا فرو می‌رود یا روی آب شناور می‌ماند و درباره آن صحبت کنید: <علی، چه اتفاقی می‌افتد؟>، <اوه، نگاه کن! روی آب ایستاده است، دارد شنا می‌کند>، <نگاه کن علی! آن یکی پایین رفت، زیر آب قرار گرفت.> ‌

-‌ دو ظرف هم حجم با شکل ظاهری متفاوت انتخاب کنید، یکی از ظرف‌ها را پر از آب کنید و آب آن را در ظرف دیگر بریزید تا کودک متوجه حجم یکسان دو ظرف بشود. در ضمن، می‌توانید آب ظرف‌ها را به نوبت در یک ظرف مدرج بریزید تا کودک مسأله حجم یکسان را بهتر درک کند. ‌

-‌ چند تکه یخ در کاسه‌ای بریزید تا کودکان، آب شدن تدریجی یخ و کوچک شدن آن را به چشم خود ببینند. ‌-‌ به هر بچه یک بطری شیر نوزاد بدهید و به آنان بگویید که شیشه‌ها را تا نصف آن آب کنند، آن گاه در نیمه باقی مانده روغن مایع و چند قطره رنگ خوراکی بریزید، سرشیشه را محکم ببندید و بگذارید بچه‌ها شیشه‌ها را تکان بدهند و ببینند که آیا آب با روغن مخلوط می‌شود یا نه. وقتی کودکان این بازی را انجام بدهند، به خاصیت آب و روغن پی خواهند برد. ‌-‌ نصف ماهی‌تابه را پر از آب کنید، قطره چکان‌های بزرگ، متوسط و کوچک و یا بطری‌های شامپو بچه، مایع ظرفشویی و یا سِرمُ‌های کوچک را تمیز و سر بطری‌ها را باز کنید و در داخل ماهی‌تابه آب نگه دارید تا پر آب شود، سپس با دو دست به بدنه بطری فشار وارد آورید تا آب با فشار بیرون آید. کودکان ضمن این که از این کار لذت می‌برند، از مفاهیمی همچون حجم، اندازه، فشار، قطره، چکه آگاه خواهند شد. ‌

-‌ کودکان از بازی کردن با آبپاشی که بر سر آن لوله‌ای وصل شده باشد و آب با فشار از آن بیرون می‌آید، لذت می‌برند. کودکان، وقتی انگشتانشان را روی آب پخش کن می‌گذارند، از این کار به مفاهیمی پی می‌برند؛ آنان می‌فهمند فشار باعث می‌شود آب از لوله به بیرون بیاید. آنان با پاشیدن آب به هوا، باران درست می‌کنند. آنان از صداهای مختلف ناشی از برخورد اشیا با آب لذت می‌برند و تجربه‌ای جدید کسب می‌کنند. ‌

ب) رشد شناختی ‌

کودکان، بر اثر کسب تجربه با آب بازی، یاد می‌گیرند که بعضی از اشیا در آب فرو می‌روند و بعضی ازآنها روی آب قرار می‌گیرند (سنگ، چوب، فلز، پلاستیک، چوب پنبه، ...) بعضی از اجسام، مانند اسفنج، پارچه و کاغذ آب را به خود جذب می‌کنند و بعضی اجسام، هرقدر در آب بمانند، آب را به خود جذب نمی کنند؛ مانند پلاستیک. آب را در هر ظرفی بریزیم، به همان شکل در می‌آید. آب رنگ ندارد؛ رنگ ظرف به هر رنگی که باشد، آب نیز به همان رنگ به نظر می‌رسد. حجم‌های مختلف را از طریق ظروف مختلفی که پر از آب هستند، می‌توانید به کودکان یاد دهید. بعضی از اجسام در آب حل می‌شوند، مانند شکر، قند، نمک و... و بعضی از اجسام در آب حل نمی شوند، مانند روغن. ‌

کودک با منابع آب، مثل چشمه، قنات، چاه عمیق، رود، دریا و باران آشنا می‌شود. ‌

ج) رشد عاطفی و هیجانی ‌

کودکان عاشق آب بازی هستند. زمانی را نخواهید دید که آنان از آب بازی خسته شوند. در آب بازی، کودکان تنش‌های خود را کاهش می‌دهند و آرامش می‌یابند. در آب بازی به آنان احساس قدرت دست می‌دهد. آب بازی کنجکاوی آنان را برمی انگیزد و از نظر عاطفی برآنها ارضا کننده است، زیرا به آنان اجازه می‌دهد در زمینه قابل قبولی شلوغ کاری کنند، مثلاً قطره قطره ریختن آب، تکان دادن آب با انگشتان دست‌ها و پاها.‌

همه این حرکات در افزایش تجارب کودکان نقشی مهم دارند. در آب بازی، دختری عروسکش را تمیز می‌کند و خوشحال می‌شود.

پسری که دارای حالت‌های ترس و نفرت است، برای به دست آوردن آرامش، پی در پی آب را در پنجه خود می‌فشارد و ... آنان دوست دارند به طور مکرر با آب آزمایش‌هایی را انجام دهند و به طور کامل ارضا شوند. ‌