آنفولانزا ونقش تغذیه در پیشگیری ودرمان آن
آنفولانزا یک بیماری ویروسی است که بخشهای بالایی مجراهای تنفسی را درگیر میکند. این بیماری بهناگاه رخ میدهد و نشانههایی مانند تب، کوفتگی و درد در بدن، سر درد، خستگی، از دست دادن اشتها، سرفهی خشک و گلوی دردناک یا خشک را بروز میدهد. انفولانزا با سرماخوردگی تفاوت دارد؛ به طور معمول نشانههای آنفولانزا شدیدتر است و بیمار اغلب نسبت به سرماخوردگی زمان بیشتری از کار و مدرسه بازمیماند.
بیشتر مردم بدون مشکل جدی از این بیماری رهایی مییابند، اما گاهی بیماری به عفونت باکتریایی، از جمله عفونت گوش، عفونت سینوسها یا عفونت مجراهای تنفسی(برونشیت)، میانجامد. البته، با نگهداری مناسب از بیمار در خانه میتوان از این عفونتها پیشگیری کرد. در برخی بیماران ممکن است عفونتهای دردسر سازتری مانند نومونیا به وجود بیاید. بیمارانی که در خطر چنین عفونتی هستند و باید در بیمارستان بسری شوند، عبارتاند از: بچههای کم سن، بزرگسالان 65 ساله یا بیشتر و کسانی که ناراحتیهای پزشکی جدی دارند.
چه چیزی آنفولانزا را به وجود میآورد؟
دو نوع ویروس آنفولانزا، A و B ، باعث آنفولانزا میشوند. به طور معمول نوع A عامل همهگیری سالانهای است که رخ میدهد. این ویروسها پیوسته تغییر میکنند و زیرنوعها یا سوشهایی را تولید میکنند که با ویروس اولی تفاوت دارند اما برخی از ویژگیهای آن را حفظ کردهاند. سوشهای ویروس آنفولانزا که باعث آنفولانزا میشوند ممکن است از سالی به سال دیگر تفاوت داشته باشد.
نشانههای آنفولانزا چیست؟
آنفولانزا با تب، سرفه، احساس سردی همراه با لرز، کوفتگی و درد در بدن، سر درد و خستگی همراه است. این نشانهها به طور معمول 3 تا 4 روز ادامه دارند و پس از آن ممکن است بیمار برای یک هفتهی دیگر یا بیشتر، سرفههای خشک، آبریزش بینی و گلودرد داشته باشد. دورهی کمون(شکلگیری)، یعنی زمانی که فرد در معرض ویروس آنفولانزا قرار میگیرد تا زمانی که نشانههای بیماری را بروز میدهد، 1 تا 4 روز است.
اگرچه مردم اغلب واژهی آنفولانزا را برای هر نوع بیماری به کار میبرند که نشانههایی مانند آنفولانزا دارد( مانند سرماخوردگی معمولی یا ویروس معده)، آنفولانزا یک بیماری ویروسی مجزا با نشانههای ویژهی خود است و بهطور معمول در زمانهای ویژهای از سال، پایان پاییز و طی زمستان، رخ میدهد.
آنفولانزا چگونه تشخیص داده میشود؟
متخصصان بهداشت به طور معمول آنفولانزا را از روی نشانههای آن تشخیص میدهند، بهویژه اگر موردهای مشابه زیادی از بیماری در جامعه دیده شود و مرکز بهداشت منطقه شیوع بیماری را تایید کرده باشد. به طور معمول به آزمونهای مرسوم از افرادی که نشانههای شاخص آنفولانزا را دارند، نیازی نیست. بهندرت، با آزمون نمونهی خون یا مایع بینی یا گلو، ویروس آنفولانزا را شناسایی میکنند.
آنفولانزا چگونه درمان میشود؟
مراقبت و استراحت در خانه همهی چیزی است که برای تسکین نشانههای آنفولانزا نیاز هست. باوجود این، داروهای ضد ویروس برای کاهش مدت زمان بیماری و شدت نشانهها نیز وجود دارد. این داروها بهویژه برای افراد مسن و کسانی که خطر شدت گرفتن پیامدهای بیماری در آنان بالاست، مفید هستند. مصرف این داروها را طی دو روز پس از بروز نخستین نشانهها باید آغاز کرد. مصرف این داروها به دستور پزشک نیاز دارد.
درمان خانگی آنفولانزا چیست؟
استراحت، استراحت و استراحت. برای کاهش تب و سر درد میتوانید از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. دکانجستانتها میتوانند آبریزش بینی را کاهش دهند و از فشار و درد بافتهای باد کرده در صورت و پشت پردهی صماخ گوش بکاهند. با نوشیدن مایع و ضد سرفههایی که به تجویز پزشک نیاز ندارند، میتوانید از سرفهها بکاهید. شستن دست و صورت و پاشویه، البته نه با آب بسیار سرد، نیز به کاهش تب کمک میکند.
آیا ازآنفولانزا میتوان پیشگیری کرد؟
شما با واکسینهشدن سالانه علیه ویروس آنفولانزا میتوانید از این بیماری پیشگیری کنید. این واکسن به بدن شما تزریق می شود و بهترین زمان برای این کار ماه مهر و آبان است. این واکسن را به کودکان بالاتر از 6 ماه و هر فردی که میخواهد به پیشگیری از این بیمار کمک کند، تزریق کرد. این واکسن برای افراد زیر سفارش میشود همهی کودکان6 تا 23 ماهه همهی بزرگسالان بالاتر از 50 سال بزرگسالان و کودکان 2 ساله و بیشتر که به ناراحتیهای دیگری مانند آسم، بیماری قلبی، ناراحتیهای تنفسی یا بیماریهای دستگاه ایمنی دچار هستند زنانی که طی فصل آنفولانزا باردار هستند واکسنی دیگر نیز به بازار آمده است که نوعی افشانهی بینی است و برای کودکان سالم و بزرگسالان 5 تا 49 سال مناسب است. این واکسن به زنان باردار و کسانی که بیماری دستگاه ایمنی دارند، داده نمیشود.
بیشتر بدانیم
همهگیری گستردهی آنفولانزا درپی تغییرهای شگرفی در ویروس آنفولانزا رخ میدهد. این همهگیری حدود هر 10 سال رخ میدهد. وقتی تغییر شگرفی در ویروس رخ میدهد، افرادی که به آنفولانزا مبتلا شدهاند، با شدن بیشتری بیمار میشوند.
ویروس سرماخوردگی از فردی به فرد دیگر منتقل میشود. قطرههای کوچکی از سرفه یا عطسهی دیگران، چیزهایی مانند دستمال یا هوله که به مایع بینی یا گلوی فرد بیمار آلوده شده باشد یا تماس با دست آلودهی فرد مبتلا، میتواند شما را بیمار کند. از این رو، شستن دستها، بهویژه طی زمستان، سفارش شده است.
افرادی که به ویروس آنفولانزا آلوده شوند، 1 روز پیش از این که نشانههای بیماری بروز کند تا 5 روز پس از بروز آن، میتوانند دیگران را آلوده کنند. بنابراین، ممکن است شما زمانی که هنوز نمیدانید به این بیماری دچار شدهاید، آن را به دیگران انتقال دهید.
دور نگهداشتن دستها از بینی، چشمها و دهان نیز به پیشگیری از بیماری کمک میکند. احتمال این که ویروس از این راهها به بدن شما وارد شود، زیاد است.
ورزش منظم، غذای مناسب، سیگار نکشیدن به پیشگری از آنفولانزا کمک میکند.دود سیگار به پوشش مجراهای تنفسی و ششها آسیب میرساند و آنها را به ویروس حساس میکند.
آنفولانزا به طور معمول طی 5 تا 7 روز فروکش میکند. البته، خستگی آن ممکن است ادامه داشته باشد. گاهی ممکن است به عفونتهای باکتریایی نیز دچار شوید که در این صورت باید بیدرنگ به پزشک مراجعه کنید. عفونت گوش، مجراهای تنفسی و سینوسها از نشانههای عفونت باکتریایی است.
شما به مصرف آنتیبیوتیک نمیتوانید از این بیماری پیشگیری یا آن را درمان کنید. آنتیبیوتیکها برای مبارزه با باکتریها مناسب هستند و روی ویروسها اثری ندارند. البته، آنتیبیوتیکها باید همواره با نظر پزشک مصرف شوند.
مصرف فراوان ویتامینها، مواد معدنی، مانند قرصهای ویتامین سی و روی یا داروهای گیاهی به درمان یا پیشگیری از آنفولانزا کمک نمیکنند و بهتر است به رژیم غذایی سالم توجه بیشتری داشته باشیم.
بیش از ۱۰۰ نوع ویروس مختلف می توانند سرما خوردگی ایجاد کنند. امــــــا ویروس هایی که باعث آنفولانزا می شوند زیاد نیستند. همین مطلب یعنی انواع کم ویروسهایی که باعث آنفولانزا می شوند باعث شده واکسن هایی تهیه شود که به پیشگیری از آنفولانزا کمک می کنند. اما در مورد سرما خوردگی ساختن واکسن به دلیل تعداد زیاد ویروسها میسر نیست.
داروهای قابل مصرف بدون دستور پزشک
ترکیبات زیر در داروهایی که برای سرما خوردگی و آنفولانزا تجویز می شوند وجود دارند. قبل از مصرف داروها بر چسب آنها را با دقت بخوانید. اگر سوالی داشتید حتما از پزشک یا داروساز بپرسید.
- داروهای ضد التهاب و آرام بخشها معمولا درد را بهبود بخشیده، تب را پایین می آورند. بعضی از این داروها شامل استامینوفن، آسپرین، ایبوبروفن، کتوبروفن و ناپروکسن می شوند. بچه ها و کودکان نباید آسپرین بخورند.
- داروهای ضد سرفه که باعث قطع سرفه می شوند مثل دکسترومتورفان.
در صورتی که سرفه شما حاوی ترشحات است از این دارو استفاده نکنید.
- اکسپکتورانت ها که موجب رقیق تر شدن ترشحات گلو می شوند و باعث می گردند هنگام سرفه این ترشحات راحت تر خارج شوند. یکی از انواع این دارو ها گایفنزین است.
- ضد احتقان هایی که به داخل بینی ریخته شده و باعث کاهش احتقان بینی می شوند، نمونه ای از این داروها پسودوافدرین است.
در مورد داروها
هیچ درمان یا داروی خاصی برای بهبود سرما خوردگی و آنفولانزا وجود ندارد. آنتی بیوتیکها ویروسها را از بین نمی برند. بعضی از داروها فقط به بر طرف شدن علائم آنفولانزا و سرما خوردگی کمک می کنند. قبل از دادن هر گونه دارویی به فرزندان خود حتما با پزشک مشورت کنید. شما می توانید داروهای سرما خوردگی و آنفولانزا را بدون تجویز پزشک از داروخانه ها تهیه کنید. بعضی از داروهای تجویزشده به نــام ضد ویروسها می توانند به بر طرف شدن علائم آنفولانزا کمک کنند. این داروها در صورتیکه سریع و بلا فاصله بعد از آغاز بیماری مصرف شوند باعث ایجاد احساس بهبودی می شوند. این داروها می توانند به صورت قرص یا استنشاقی مصرف شوند. انواع استنشاقی ممکن است برای بعضی از افراد مبتلا به آسم یا بیماری مزمن ریوی ایجاد مشکل نماید. در صورتیکه مبتلا به آسم هستید و برای درمان سرماخورد گی و آنفولانزا به پزشک مراجعه کرده اید حتما ابتلای خود به آسم را به وی گوشزد کنید.
درمان علائم سرما خوردگی و آنفولانزا
- در خانه بمانید و استراحت کنید مخصوصا در هنگام بروز تب.
- سیگار نکشید و از همراهی با افرادیکه سیگارمیکشند اجتناب کنید.
- مایعات فراوان بنوشید مثل آب، آب میوه و سوپ رقیق شده.
- از نوشیدن الکل پرهیز کنید.
- با آب نمک ولرم چند بار در روز غرغره کنید این کار باعث می شود سوزش گلو بهبود یابد. اسپری های گلو نیز به کاهش درد گلو کمک می کنند.
- قطره های بینی که حاوی آب و نمک(سرم فیزیولوژی) هستند به کاهش ترشحات بینی و مرطوب شدن پوست داخل بینی کمک می کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در بعضی موارد، نبازی به دیدن پزشک نیست. شما می توانید علائم را با پیگیری توصیه های بالا درمان کنید. فقط در صورتیکه در ابتدا علائم آنفولانزا را داشتید به پزشک خود اطلاع دهید تا پزشک داروهای ضد ویروس تجویز نماید. همچنین وقتی هر کدام از موارد زیر را مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید.
- سرما خوردگی که بیش از ۱۰ روز طول کشیده است.
- گوش درد یا خروج ترشح از بینی
- درد شدید در صورت یا پیشانی
- تب بالای ۳۸ درجه
- تنفس کوتاه
- خشونت صدا، سوزش گلو یا سرفه مداوم
- خس خس سینه
نقش تغذیه در پیشگیری و درمان آنفولانزا
قبل از شروع مطلب ، لازم است تفاوت بین سرماخوردگی و آنفلوآنزا بیان شود. سرماخوردگی و آنفلوآنزا عفونت های ویروسی هستند با این تفاوت که سرماخوردگی دستگاه تنفس فوقانی را گرفتار می کند ولی آنفلوآنزا علاوه بر دستگاه تنفسی فوقانی ، دستگاه تنفسی تحتانی را هم تحت تاثیر قرار داده و علایم شدیدتری نسبت به سرماخوردگی دارد. هر دو بیماری مذکور توسط ویروس هایی هستند که حدود 200 نوع از آنها شناخته شده است . علایم سرماخوردگی شامل آب ریزش بینی ، گلودرد و ضعف و همچنین بی حالی عمومی است . آنفلوآنزا علایم شدیدتری دارد که علاوه بر موارد مذکور می توان از حالاتی چون اسهال ، تهوع ، تب ، ضعف و احساس سرما نام برد.
مخاط ترشح شده در اطراف راه هوایی جمع شده و سبب سرفه و عطسه می شود. ویروس های مذکور می توانند چندین روز در خارج از بدن و حتی در محیط بی جان زنده بمانند. سیستم ایمنی افراد در برخورد با این ویروس ها متفاوت عمل می کنند بطوری که برخی افراد مقاوم به ایجاد بیماری هستند و برخی دیگر حتی با کوچکترین استرس ممکن است دچار تشدید علایم شوند.
مصرف مایعات زیاد برای رقیق کردن ترشحات مخاطی باعث بهبودی در بیماری می شود چرا که این نوع ویروس ها در محیط های خشک براحتی زندگی کرده و باعث ایجاد علایم می شوند مصرف مایعات گرم جهت از بین بردن ویروس ها بسیار موؤر است .
برخلاف تصور عموم بایستی از مصرف شیر در طول دوره سرماخوردگی و آنفلوآنزا پرهیز شود چرا که شیر حاوی موادی است که باعث جلوگیری از رقیق شدن مخاطات ترشح شده می گردد و در نتیجه علایم بیماری کاهش نمی یابد. مواد غذایی حاوی ادویه جات برخلاف شیر عمل کرده و سبب رقیق شدن مخاطات مترشحه می گردد و بنابراین در بهبود وضع بیماران موؤر است . حمام گرم و استراحت برای بهبودی بیماری پیشنهاد می گردد.
مواد مغذی مفید در بهبود سرماخوردگی و آنفولآنزا:
ویتامین ث: 13 گرم در روز باعث کاهش علایم بیماری شده و خواص ضدویروسی و ضد باکتریایی دارد. این ویتامین همچنین باعث تحریک سیستم ایمنی می شود.
روی: 12-25 میلی گرم به شکل گلوکونات بسیار موثر است .
مواد غذایی مفید در درمان بیماری
میوه های تازه ، مرکبات ، آناناس ، سبزیجات تازه ، فلفل سبز، چغندر، اسفناج ، مارچوبه ، کلم سبز، پیاز، سیر، زنجبیل ، خیار، گوجه فرنگی ، قارچ ، ماست کم چرب ، زیتون ، تربچه ، آب هویج ، شربت لیمو