وقتى شغلمان ما را فرسوده مى کند

بى تردید همه افراد در انجام دادن فعالیت ها کمى استرس دارند این استرس و برانگیختگى ملایم و طبیعى آنان را در جریان اجراى کارى که به عهده دارند هشیار نگاه مى دارد. اما چنانچه مى دانیم استرس شدید و درازمدت، آثار مخرب جسمى و روانى در پى دارد. برخى از جنبه هاى فشارزایى شغلى که آسیب زا هستند عبارتند از:
۱- موقعیت و شرایط کارى: از قبیل شرایط نامطلوب مانند سر و صداى زیاد، شیفت نامناسب کارى که هر کدام فشار عصبى را بالا مى برد.
۲- کار بیش از حد: به این معنا که فرد مجبور باشد در مدت زمان کوتاه کار زیادى انجام دهد.
۳- مسوولیت: برخى مسوولیت ها که افراد در محل کار دارند به عنوان منبع فشار روانى به شمار مى روند.
۴- تغییر در شرایط کار: جابه جایى هاى شغلى و نقل و انتقالات از جمله عواملى است که منجر به فشار عصبى مى شود.

فرسودگى شغلى چیست؟

فرسودگى شغلى حالتى از خستگى جسمى، هیجانى و ذهنى است که به دلیل فشار مداوم ناشى از برخورد فشرده و درازمدت با عوامل انسانى یا فیزیکى به وجود مى آید.
مراحل و سیر فرسودگى شغلى: فرسودگى شغلى هیچ گاه به یک باره روى نمى دهد بلکه فرآیند پیش رونده دارد و رشد آن مرحله اى است که عبارت است از:
۱- مرحله ماه عسل: مرحله اى است که فرد در جایى استخدام شده و با شور و شعف بسیار کار خود را آغاز کرده و زودتر از وقت معمول به سر کار مى رود و دیرتر هم محیط کار را ترک مى کند و در شروع کار فرد انرژى خود را خرج کرده و بدون آن که خود متوجه باشد به تدریج انرژى جسمى وروانى او تهى مى شود.
۲- مرحله کمبود کار مایه: مرحله اى است که فرد احساس نارضایتى و خستگى شغلى مى کند و از طریق پناه بردن به مصرف موادى از قبیل سیگار خود را به نوعى مى فریبد.
۳- آغاز شروع فرسودگى مزمن: در این مرحله احساس خستگى مزمن، سر دردهاى روانى و خشم و افسردگى شدت مى یابد.
۴- بحران: در این مرحله بدبینى عمیق، احساس تردید به توانایى هاى شخصى، حساس بودن به بیمارى هاى جسمى به وجود مى آید.
۵- مرحله به بن بست رسیدن: در این مرحله فرد مستعد خطر از دست دادن شغل و زندگى است و با همکاران درگیر مى شود و راه فرار و گریز از شغل را مى داند.

نشانه هاى فرسودگى شغلى

کنار کشیدن فیزیکى شغلى: از قبیل غیبت هاى مکرر، شتاب در کار، برخورد خشونت آمیز با مراجعان و همکاران.
کنار کشیدن عاطفى و هیجانى شغلى: مانند برخورد سرد با دیگران، عدم همدردى، دلسوزى، شوخ طبعى و همدلى با دیگران.
کنار کشیدن عقلى از شغل: مانند برخورد خشک با اشخاص، رعایت سفت و سخت مقررات و رفتار با دیگران، به افراد نگاه ابزارى داشتن.

ویژگى هاى افرادى که مستعد فرسودگى شغلى هستند

زود سرکار مى روند و دیر از سرکار برمى گردند. هنگام استراحت یا غذا خوردن مشغول کارند. کار اداره را به منزل مى برند، به ندرت به مرخصى یا تعطیلات مى روند، تفریح رفتن آنها به خاطر کارشان است، وقت را براى همسر و فرزندان جیره بندى مى کنند و در برابر کارهاى دیگران قادر به نه گفتن نیستند.