مهارتهای زندگی زناشویی

داشتن رابطه‌ی صمیمی می‌تواند یکی از نیرومندترین خوشی‌های انسان و در عین حال یکی از بزرگ‌ترین منابع درد و رنج او باشد. رابطه‌ی عاشقانه با هزاران امید و آرزو شروع می‌شود.امید به درک شدن، پذیرفته شدن، احساس تعلّق، مراقبت و احساس امنیت، علاقه‌مندی شدید، و پیوند پایدار. امّا این امید خیلی زود با واقعیت‌های عشق برخورد می‌کند: خواسته‌ها و نیازها هماهنگ نیستند، خشم و عصبانیت باعث ایجاد فاصله بین زوج¬ها می¬شود، قضاوت‌ها پذیرش آسان را دشوار می‌سازد، تنهایی جای صمیمیت و کنار هم بودن را می‌گیرد.
چه چیزی باعث می‌شود که صمیمیت بین زن و شوهر پایدار بماند؟ برخی می‌گویند نیرومندی رؤیای شما، نیرومندی تعهد شما به عشق¬تان. برخی دیگر می‌گویند که این به شانس مربوط می‌شود، خوش اقبالی شما در پیدا کردن کسی که بهترین تناسب را با شما دارد؛ و برخی دیگر می‌گویند که شما باید علاقه‌ی شدید یا علایق یا ارزش‌های مشترک و متقابل داشته باشید.

پس از بررسی و مطالعه‌ی صدها رابطه به این نتیجه رسیدیم که کسانی که در برقراری رابطه‌ی صمیمی کارآمد هستند، دارای مهارت‌های خاصی هستند و به همین دلیل نام این کتاب را «مهارت‌های زندگی زناشویی» گذاشتیم. در بسیاری از موارد، زوج‌هایی می‌توانند روابط پایدار و عمیق ایجاد نمایند که با مهارت‌های بین فردی اساسی مانند گوش دادن، ارتباط سالم، مذاکره، کنترل مناسب خشم و غیره آشنا هستند و آن‌ها را به کار می‌گیرند. این نویدبخش است، زیرا شما می‌توانید با خواندن و تمرین کردن، مهارت‌های جدید را یاد بگیرید. اما عوض کردن بخت و اقبال یا احساسات صمیمانه یا ارزش‌های بنیادین خود، دشوارتر است.

این کتاب به شما کمک می‌کند تا مهارت‌های مورد نیاز برای زنده نگه داشتن عشق در رابطه‌ی زناشویی را کسب کنید. در نگارش این کتاب، سعی کردیم از رویکردهای مرسوم در سایر کتاب‌های خود یاری دوری کنیم. این کتاب از سه جهت با سایر کتاب‌ها متفاوت است: اوّل از همه، چون هدف اصلی ما آموزش مهارت‌ها است، این کتاب بیشتر بر عمل و تغییر تمرکز دارد تا بر مفاهیم و نظریه.
این بدان معنا است که شما نمی‌توانید فقط به شیوه‌ی منفعلانه بنشینید و آن را بخوانید. شما باید درگیر شوید: لازم است تمرین‌هایی انجام دهید، یادداشت‌های روزانه تهیّه کنید، رفتار جدید را امتحان کنید و خطر دادن پاسخ‌های جدید به همسرتان را بپذیرید. این کار مستلزم تمرین و پشتکار و گاهی اوقات شجاعت است. اما رویا و آرزویی که در آغاز زندگی مشترک در سر داشتید، ارزش این تلاش را دارد. پس از مدتی اوضاع عوض می شود، البته نه به خاطر شانس و نه به خاطر این که شما بیشتر می‌دانید یا رابطه‌ شما دست خوش برخی روشنگری‌های شگفت آور می‌شود، بلکه به خاطر این که شما برای این که واقعاً زوج باشید، ماهرتر می‌شوید.

دوّمین تفاوت این کتاب با کتاب‌های دیگر، این است که ما به جز مشاوران حرفه‌ای، از هیچ‌کس دیگر انتظار نداریم که کل کتاب را بخواند. زوج‌های مختلف باید بر مهارت‌های متفاوتی متمرکز شوند. هر فصل جایگاه مستقلی دارد. به عبارت دیگر، هر فصل هر آن چه را که شما برای آموختن یک مهارت زناشویی خاص به آن نیاز دارید، شامل می‌شود. بنابراین می‌توانید مهارت‌هایی را انتخاب کنید که بیشتر از همه به آن¬ها نیاز دارید و می‌خواهید یاد بگیرید، و بقیّه را رها کنید.
این بدان معنا است که شما می‌توانید بدون این که زیاد مطالعه¬ کنید، بلافاصله شروع نمایید. از همان ابتدا به طرز متفاوتی با همسرتان رفتار خواهید کرد. برای حفظ استقلال هر فصل برخی مفاهیم را تکرار کرده‌ایم یا از تمرین‌های مشابهی در دو یا سه فصل متفاوت استفاده کرده‌ایم؛ و چون می‌دانستیم که ممکن است خوانندگان از مطالعه¬ی برخی مفاهیم کتاب صرف‌نظر کنند، در هر فصل ارجاع‌های متعددی به سایر فصل‌های کتاب انجام داده‌ایم. بالأخره، سوّمین تفاوت این کتاب با کتاب‌های دیگر این است که ما به هیچ وجه درصدد اثبات یک نظریه‌ی خاص یا دفاع از مکتب درمانی خاصّی نیستیم. در مورد هر مهارتی که می‌خواستیم آموزش دهیم، نظریه یا رویکرد درمانی خاصی را که بر اساس شواهد علمی اثربخش‌ترین رویکرد بوده است، انتخاب کرده‌ایم. برای مثال، فصل‌های طرح‌واره‌ها و تحریف‌ها بیشتر مبتنی بر شناخت درمانی هستند. فصل‌های دیگر، نظیر تقویت متقابل، بیشتر برگرفته از رویکرد رفتاری هستند.

برخی از تمرین‌های ارتباطی، برخاسته از گروه‌های گشتالت درمانی هستند. فصل‌های مربوط به سیستم زناشویی خود، برگرفته از نظریه‌ی سیستم‌های خانواده هستند. هم¬چنین بخشی از مطالب فصل مذاکره از یافته‌های به دست آمده در حوزه‌های سیاست و روابط کارگر- کارفرما الهام گرفته شده است؛ و فصل‌های مربوط به انتظارات و قواعد و دفاع‌ها برگرفته از نظریه‌های روان پویشی هستند.

این کتاب برای چه کسانی نوشته شده است؟
این کتاب برای زوج‌های جوان یا قدیمی و نامزدهایی که تازه عقد کرده‌اند، نوشته شده است. ما آگاهانه سعی کرده‌ایم تا مثال‌های متنوعی ارایه کنیم. این کتاب برای افرادی که تازه با هم آشنا شده‌اند، و در ابتدای رابطه و مراحل اوّلیه¬ی ازدواج هستند، نیز مناسب است. هم¬چنین برای همسران قدیمی که می‌خواهند جنبه‌های خاصی از روابطشان را تغییر داده و بهبود بخشند، نیز مفید است.
این کتاب برای همسرانی نوشته شده است که هنوز به همدیگر متعهّدند و می‌خواهند کاری برای شاد و لذت‌بخش‌تر کردن زندگی مشترک خود انجام دهند. با این حال، باید صبور و شکیبا باشید و به تلاش¬ خود در طول یک دوره¬ی زمانی ادامه دهید، چون این تکنیک‌ها فوری اثر نمی‌گذارند. هر کدام از مداخله‌هایی که می‌خواهید در مورد رابطه‌تان به کار بگیرید، برای این که مؤثّر واقع شوند، حدّاقل به چند هفته- و اغلب چند ماه- زمان نیاز دارد. برای ایجاد تغییر در دورنمای هیجانی‌ خود، شاید لازم باشد که بیش از یک تغییر ایجاد شود؛ و این کار حتّی زمان بیشتری هم می‌طلبد.

برخی از کارهایی که امتحان می‌کنید، مؤثّر واقع می‌شوند و برخی دیگر با شکست مواجه می‌شوند، و در واقع با سبک یا نیازهای خاص شما هماهنگ نیستند. بنابراین باید آمادگی شکست را هم داشته باشید. یعنی بپذیرید که بعضی کارها برای ¬شما اثربخش نیستند، و باید به تلاشتان برای یادگیری مهارت‌های جدید ادامه دهید. این کتاب برای زوج‌هایی که درگیر مسأله‌ی سوء مصرف مواد هستند، مناسب نمی‌باشد.

چون مشکل مصرف الکل یا مواد می‌تواند مهارت‌های جدیدی را که یاد می‌گیرید، بی اثر سازد، ابتدا باید آن مشکل را حل کنید. اگر رابطه‌ی زناشویی شما در حال حاضر در معرض تهدیدهایی مانند خشونت، زد و خورد یا اشکال دیگری از بدرفتاری جسمی هست، بلافاصله باید از یک متخصص کمک بگیرید. برای این که مطالب این کتاب برای شما مفید واقع شوند، باید امنیت جانی هر کدام از همسران تضمین شود. هم¬چنین توصیه می‌کنیم که اگر در حال حاضر با موضوع خیانت یا هر نوع بی‌وفایی در رابطه‌ی زناشویی‌تان درگیر هستید، برای دریافت کمک به یک متخصص مراجعه کنید.

تلاش یک جانبه/ تلاش مشترک
بسیاری از فصل‌های این کتاب برای ایجاد تغییرات یک جانبه در رابطه‌تان مناسب می‌باشند. این فصل‌ها به صورت گام به گام به شما آموزش می‌دهند که چگونه الگوهای تعاملتان را تغییر دهید. با توجه به ماهیت سیستم زناشویی، وقتی شما تغییر می‌کنید، همسرتان مجبور است در واکنش به شما تغییر کند.
وقتی شما عملی را انجام می‌دهید، همسرتان به ناچار باید عکس‌العملی نشان دهد. حتی کوچک‌ترین تلاش شما می‌تواند تأثیر عمیقی داشته باشد. گاهی اوقات همسرتان در مقابل تلاش شما برای انجام رفتارهای جدید مقاومت می‌کند. اکثر افراد از تغییر، حتی تغییر مثبت، وحشت دارند. امّا اگر ثابت قدم باشید و به رفتار جدیدتان ادامه دهید، احتمال این که همسرتان نیز در جهت مثبت تغییر کند، بسیار زیاد است.
هرچند تلاش یک جانبه می‌تواند مؤثر واقع شود، امّا تلاش مشترک تقریباً همیشه به نتایج سریع‌تری منجر می‌شود. در تلاش مشترک، هر دوی شما بر روی یک هدف متمرکز می‌شوید و هر یک از شما دیگری را تقویت و حمایت می‌کند. هر یک از شما وقتی تلاش فرد مقابل را ببینید، احساس ارزشمندی و مهم بودن می‌کنید.

چگونگی استفاده از این کتاب
مهارت‌های زناشویی به چهار بخش تقسیم می‌شوند:
1. مهارت‌های اساسی
2. مهارت‌های پیشرفته
3. مدیریت خشم و تعارض
4. درک و تغییر رفتارهای اشتباه

ما پیشنهاد می‌کنیم که همه‌ی زوج‌ها فصل‌های مربوط به مهارت‌های اساسی (پایه) مانند گوش دادن، ابراز احساسات و خواسته‌ها، و تقویت متقابل را بخوانند. این مهارت‌های اساسی، زمینه را برای پذیرش فزاینده و حمایت متقابل از همسرتان فراهم می‌سازند. در مورد مهارت‌های پیشرفته، شما می‌توانید دست به انتخاب بزنید. اگر مشکلاتی در مورد ارتباط پرخاشگرانه و توأم با عیب‌جویی دارید، خواندن فصل ارتباط سالم مهم است. اگر فرض‌هایی درباره‌ی احساسات و انگیزه‌های همسرتان می‌سازید، یا نقطه ضعف‌های همسرتان را بزرگ‌نمایی می‌کنید، مطالعه‌ی فصل مربوط به تحریف‌های شناختی به شما کمک می‌کند تا این الگوهای فکری مخرّب و روش‌های تغییر آن‌ها را بشناسید.

فصل‌های مذاکره و حل مسأله، به صورت گام به گام، مهارت‌های حل تعارض و حل مسأله را به شما آموزش می‌دهند. بخش مدیریت خشم و تعارض به طور اختصاصی به شما کمک می‌کنند تا چگونگی ارزیابی و تغییر راهبردهای آزار دهنده، روش‌های¬ کنترل خشم خود و همسرتان، و نحوه‌ی¬ استفاده از روش «ترک موقعیت» را که یک مهارت اساسی برای جلوگیری از تشدید تعارض است، یاد بگیرید. بخش آخر کتاب در مورد «درک و تغییر رفتارهای اشتباه»، بینش عمیق‌تری درباره‌ی سازوکارهای دخیل در صمیمیت فراهم می‌کند. فصل مربوط به شناسایی طرح‌واره های خود درباره‌ی همسرتان، نحوه‌ی¬ شناسایی تصوّرات منفی که در ذهن شما شکل گرفته‌اند و چگونگی بررسی تأثیر آن‌ها بر رفتارتان را آموزش می‌دهد. همچنین به شما کمک می‌کند تا این نوع باورها درباره‌ی همسرتان را مجدّداً ارزیابی نموده و تعدیل نمایید.
فصل مربوط به «تصوّرات قدیمی» توضیح می‌دهد که چگونه احساسات و پاسخ‌های مرتبط با رابطه‌ی¬ شما با والدینتان، ممکن است به رابطه‌ی شما با همسرتان منتقل شوند. این فصل رهنمودهایی را برای شناسایی این فرایند ارایه می‌کند. فصل مربوط به مقابله با دفاع‌های خود توضیح می‌دهد که چگونه دفاع‌هایی مانند اجتناب، انکار و برون‌ریزی به شما کمک می‌کنند تا از خودتان در برابر برخی درد و رنج‌های اجتناب ناپذیر ناشی از صمیمیت محافظت کنید، امّا در عوض باعث احساس بیگانگی شدید در شما می‌شوند. با توجه به این که رفتارهای دفاعی اعتیادآور هستند، این فصل به شما کمک می‌کند تا برنامه‌ای برای رهایی از دفاع‌هایتان آماده کنید.

فصل‌های مربوط به شناسایی و مداخله در سیستم زناشویی‌تان، به شما کمک می‌کنند تا الگوهای حلقوی (چرخه¬ای) را که باعث بازگشت مکرّر به تعارض‌ها و اختلافات قدیمی مشابه می‌شوند، متوقف کنید. این فصل‌ها به شما کمک می‌کنند تا نقشه‌ی سیستم زناشویی بی همتای خود را ترسیم کنید و حوزه‌هایی را که مستعد تغییر هستند، شناسایی کنید. فصل مربوط به انتظارات و قواعد، به شما کمک می‌کند تا قواعد و انتظارات ناهشیاری را که بر واکنش‌های شما به همسرتان تأثیر می‌گذارند، شناسایی کنید. فصل آخر که درباره‌ی پذیرش و تعهّد است، ابزارهای جدیدی برای رسیدن به پذیرش عمیق و دست برداشتن از مطالبه و انتظار خود مبنی بر این که همسرتان باید فرد متفاوتی باشد، در اختیار شما قرار می‌دهد. جدول مشکلات فهرست مطالب کتاب و توضیحات ارایه شده در بالا به شما نشان می‌دهند که خواندن این کتاب را از کجا شروع کنید. اما ما می‌خواهیم در حد امکان راه‌های مختلف ورود به این کتاب را به شما معرفی کنیم، با توجه به این که برخی افراد نمایش نگاره‌ای را دوست دارند،
جدولی را که در ادامه ارایه شده است، برای آن دسته افرادی که می‌خواهند همه چیز را در یک نگاه ببینند، فراهم کرده‌ایم. برای شناسایی فصل‌هایی که بیشترین سودمندی را برای شما دارند، به ستون «مشکل» در جدول نگاه کنید. بعد از شناسایی مشکل به خانه هایی که در کنار آن هستند، نگاه کنید و مهارت‌هایی را که برای آن مشکل با علامت “x” مشخص شده‌اند، یادداشت کنید. این علامت‌ها نشان می‌دهند......