چطور از آسیب‌های روانی وایبر در امان بمانیم؟

 

شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه روزبه‌روز همه‌گیر‌تر می‌شوند اما یکی از اولین و معروف‌ترین این شبکه‌ها وایبر است که افراد زیادی از دوست و آشنا گرفته تا اقوام و فامیل‌های دور و نزدیک را در آنها می‌بینیم، اما حضور در این شبکه‌ها چندان هم ایمن نیست و مشکلاتی را ایجاد می‌کند. دکتر رزاقی، روانشناس و مشاور به شما می‌گوید که وایبر برای سلامت روحی‌تان چه آسیب‌هایی دارد و چطور باید از این خطرات در امان بمانید.

دوری از خانواده‌ها
یکی از دلایل حضور افراد برای عضویت در گروه‌های مختلف وایبر این است که با حضور در این فضای مجازی می‌توانند با افراد بیشتری در تعامل باشند، ارتباطات اجتماعی‌شان را گسترده‌تر کنند، به مسافرت بروند و دسته‌ای از کمبود‌های‌شان برطرف شود. گاهی اوقات هم شرایط زندگی به گونه‌ای است که فرصتی برای معاشرت با افراد و دوستان باقی نمی‌ماند و ناچاریم برای آگاهی از حال و احوال اطرافیان به فضای مجازی پناه ببریم. به‌طور مثال فردی که از صبح سر کار می‌رود، بیشتر اوقات روز در محیط‌های بسته کار می‌کند و دایره ارتباطات محدودی دارد، چنین فردی از راه برقراری ارتباطات در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند تبادلات اجتماعی بیشتری داشته باشد اما این موضوع همیشه هم بی‌عیب و نقص نیست.

وایبر برای چه‌کسانی خطرناک‌تر است
مشکل زمانی پیش می‌آید که افرادخانواده زمان زیادی درگیر حضور در شبکه‌های اجتماعی مختلف می‌شوند و به این ترتیب از حضور و صحبت با خانواده دور می‌مانند. حتما شما هم این روزها افرادی را دیده‌اید که در خانه، رستوران، ‌مهمانی‌های دوستانه و خانوادگی و حتی در مراسم عزاداری و عروسی هم از گوشی تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی جدا نمی‌شوند و هر لحظه می‌خواهند به‌روز باشند، اما این موضوع آسیب‌هایی را به همراه دارد و باعث غفلت از اعضای خانواده و بی‌توجهی به نیازهای آنها می‌شود. شاید افراد خانواده نتوانند این موضوع را به راحتی بپذیرند و هضم این ارتباطات مجازی برای‌شان مشکل باشد، درنتیجه گروه‌بازی باید در زمان مناسب انجام شود تا اعتراض شدید افراد مختلف خانواده را به دنبال نداشته باشد.

وابستگی روانی به وایبر
مشکل دیگری که با عضویت در گروه‌های وایبر پیش می‌آید، وابستگی روانی به این گروه‌هاست. بسیاری افراد از نظر روانی طوری به گروه وابسته می‌شوند که نمی‌توانند یک لحظه هم از آن دست بکشند، بنابراین در موقعیت‌های مختلف به دنبال این هستند که خودشان را به گروه برسانند و تبادل‌نظرات را از دست ندهند، در چنین شرایطی زندگی عادی فرد مختل شده و مشکلاتی برایش پیش می‌آید.

درماندگی در فضای مجازی
گروه‌های وایبر برای بعضی افراد که اعتمادبه‌نفس پایین دارند مانند سم و آسیب است، درواقع شمشیر دولبه‌ای است که هم می‌تواند برای این افراد مفید باشد و در مواردی ممکن است سبب بروز آسیب‌هایی شود. از آنجا که این افراد نمی‌توانند در فضای واقعی خشم و ناراحتی‌شان را اعلام کنند ممکن است برای بروز این احساسات به فضای مجازی پناه ببرند، درنتیجه هر بار که مشکلاتی برایشان پیش می‌آید به فضای مجازی اکتفا می‌کنند که بار منفی دارد چون در این فضا قرار می‌گیرند و نمی‌توانند در دنیای واقعی با آدم‌ها روبه‌رو شوند. به این ترتیب فردی با اعتمادبه‌نفس پایین به دلیل اینکه نمی‌تواند مسائلش را بیان کند دچار درماندگی می‌شود.  

رعایت نشدن حریم‌های خانوادگی
در بعضی گروه‌ها حریم‌های شخصی و خانوادگی رعایت نمی‌شود که این موضوع در زندگی مشترک مشکلاتی ایجاد کرده و سبب از هم پاشیدگی نظام خانواده می‌شود. از سوی دیگر احتمال دارد سوءتفاهم‌های جدی و شدیدی هم پیش بیاید. شاید خانمی متوجه شود همسرش در این گروه‌ها هنگام صحبت با خانمی دیگر از کلمات محبت‌آمیز استفاده می‌کند و این موضوع را زنگ خطری برای زندگی‌اش احساس کند.

درمجموع برای پیشگیری از بروز مشکلات در وایبر به زوج‌ها توصیه می‌شود در گروه‌هایی عضو شوند که از نظر بار علمی و ارزش‌های اخلاقی اطلاعات خوبی در اختیارشان قرار دهد یا با اطلاع‌رسانی از زمان و مکان برگزاری سمینار‌ها به غنی شدن زندگی‌شان کمک کند. توصیه دیگر این است که زوج‌ها از به‌کار بردن کلمات خودمانی درون خانواده در گروه‌ها پرهیز کرده و در مجموع هوشیارانه‌تر و محتاط‌تر رفتار کنند. بعضی گروه‌ها ارزشمند نیستند و بهتر است با مشاهده نامناسب بودن شرایط، گروه را ترک کنید تا مشکلات جدی برای‌تان پیش نیاید و به اختلاف با همسر و از هم پاشیدگی زندگی خانوادگی منجر نشود.

آسیب برای نوجوانان
وایبر می‌تواند برای گروه‌های سنی مختلف پرخطر باشد اما ممکن است به نوجوانان آسیب بیشتری وارد کند. شاید نوجوانان وارد دنیا و ارتباطی شوند که دلخواه پدر و مادر نیست و در این گروه‌ها تصاویر، جوک، جملات و حرف‌هایی رد و بدل شود که برای یک نوجوان مناسب نیست. از این رو در مورد نوجوانان عضویت در گروه‌های وایبر را پرخطر می‌دانیم و این موضوع می‌تواند با بدآموزی‌هایی همراه باشد.

بی‌خوابی در کمین وایبربازها
اگر به تلفن همراه هوشمند معتاد هستید شاید برای‌تان پیش آمده که در کنار این یار همیشگی به خواب رفته باشید. این اتفاق فقط برای شما پیش نمی‌آید؛ تحقیقات نشان می‌دهد 44 درصد از صاحبان تلفن همراه در کنار این ابزار هوشمند به خواب می‌روند. تلفن‌های همراه، تبلت‌ها، تلویزیون و گجت‌هایی که صفحه ال‌ای‌دی دارند از خودشان پرتوهایی ساطع می‌کنند که می‌تواند هورمون ملاتونین را تحت‌تاثیر قرار داده و در روند خواب شما اختلالاتی ایجاد کند.

 این ابزارها نور آبی‌رنگی دارند، طول موج این نور شبیه نور زردی است که در طول روز می‌بینیم. از این رو بدن ما شب‌ها در کنار صفحات آبی رنگ گوشی‌ها ممکن است به اشتباه تصور کند که هنور روز است، درنتیجه چرخه خواب‌مان به هم می‌خورد و دچار بی‌خوابی می‌شویم. درواقع نور آبی رنگی که در صفحه کامپیوتر وجود دارد چرخه خواب و بیداری را به هم می‌زند و احتمال بروز بی‌خوابی را افزایش می‌دهد. پس شب‌ها دو ساعت قبل از خواب این ابزارها را در فاصله‌ای دورتر از خود قرار دهید.

بررسی‌ها نشان می‌دهد اعتیاد به اینترنت با اختلالات خواب هم در ارتباط است. در یک تحقیق دیگر گروهی از کودکان چینی و آمریکایی مورد بررسی قرار گرفتند، نتایج این تحقیق نشان داد افرادی که از کامپیوتر زیاد استفاده می‌کنند دیرتر به خواب می‌روند و در طول شبانه روز کمتر می‌خوابند.

توصیه متخصصان برای رفع این مشکل این است که برای تنظیم ساعت خواب‌تان شب‌ها دو ساعت قبل از خواب، گوشی تلفن همراه و لپ‌تاپ را در فاصله‌ای دورتر از خودتان قرار دهید یا آنها را به‌طور کامل خاموش کنید. بهتر است زمان مشخصی از روز را به گروه‌بازی در وایبر اختصاص دهید و از صبح تا شب به اینترنت گوشی متصل نباشید، در این صورت آرامش بیشتری دارید زیرا هر لحظه منتظر دریافت پیام‌های تازه‌ای نیستید.

اگر برای انجام کارهای روزمره باید به اینترنت متصل باشید تنظیمات گروه‌ها را طوری تغییر دهید که نوشته‌های ارسال‌شده با بوق معروف وایبر به شما یادآوری نشود و به اصلاح وایبر را بی‌صدا کنید، درنتیجه با هر پیام جدید از جای‌تان نمی‌پرید و به سمت گوشی پرواز نمی‌کنید.