دو حرفى پردردسر

تنها دو حرف. که با این وجود بلند گفتن آن براى خیلى ها سخت تر از گفتن جملات متعدد است، جملاتى مثل خواهش مى کنم، خوشحال مى شوم، چه کارى باید انجام دهم، افتخار مى دهید و خلاصه تکرار جملات کلیشه اى که تعداد حرف هایش بى شک چند برابر حروف به کار گرفته شده در «نه» است! اغلب ما از گفتن این دو حرف ساده پرهیز مى کنیم و خود (و احتمالاً چندین و چند نفر بى گناه دیگر) را با یک مجموعه طولانى از دردسرها و مشکلات ناشى از نگفتن همین «نه» ساده روبه رو مى سازیم. به عبارت دیگر پشت این مانع به ظاهر کوچک موفقیت در جا مى زنیم، و کلى فرصت و امکان بزرگ و کوچک را از خودمان مى گیریم. خیلى از ما طورى بزرگ شده ایم که دائماً سعى مى کنیم دیگران را راضى و خوشحال نگه داریم و با نگفتن این کلمه دو حرفى نیز فداکارانه و اغلب ساده لوحانه با تصور اینکه داریم دیگران را خوشحال مى کنیم خود را گرفتار عواقب و پیامدهاى سنگین نگفتن نه یا همان گفتن بله نابجا، مى کنیم. در صورتى که مى توانیم راه هاى دیگرى را براى راضى نگه داشتن و خوشحال کردن دیگران انتخاب کنیم.

به هر حال اگر شما هم از بله گفتن هاى نابجا (یعنى از همان عوارض ناشى از نه نگفتن ها)، خسته شده و به زبان ساده مى خواهید نه گفتن را تجربه کنید، خوب است قبل از پاسخ دادن به درخواست هاى دیگران این موارد را در گوشه و کنار ذهنتان داشته باشید:
۱- وقتى کسى از شما درخواستى مى کند، همیشه مى توانید از او چند لحظه اى براى فکر کردن زمان بخواهید، و در این زمان تمام جوانب موضوع را در نظر بگیرید. مى توانید از روش سئوال سازى کوتاه در مورد مسئله اى که با آن مواجه شده اید کمک گرفته و از خود سئوالات روشنى بپرسید و جواب ها را هم به همان روش در ذهن خود به تصویر بکشید. این سئوال و جواب ها شما را به نتایج حاصل از انجام یا عدم انجام درخواست صورت گرفته، نزدیک تر مى کند.
۲- در مرحله بعد اگر به این نتیجه رسیدید که گفتن نه بهترین پاسخ، در شرایط موجود است پس با خیال راحت (البته به روشى درست) نه بگویید و از گفتن آن نگران نباشید.
۳- در هنگام گفتن کلمه «نه» مستقیم در چشم طرف مقابل نگاه کنید، و با صدایى واضح و بلند نه بگویید، حتى با حرکت سر موضوع را کاملاً تاکید کنید.
۴- یادتان باشد، اگر بله را در حالى که مى خواهید نه بگویید به زبان بیاورید، علاوه بر اینکه از موضع راستى خارج شده اید، حسى از بى میلى و سنگینى براى انجام آنچه عهده دار انجامش شده اید را نیز خواهید داشت، پس فشارهاى مضاعفى را هم در طول انجام عمل متحمل مى شوید. این همان قیمتى است که شما براى نگفتن یک نه ساده مجبورید بپردازید. (البته این تازه فقط بهاى ظاهرى موضوع است چون خلاصه بى صداقتى از موضع راستى خارج است و ناراستى را هم که خودتان مى دانید چه بلاها بر سر آدم مى آورد!!!)
۵- اگر مى خواهید به کسى که در حال حاضر تحت فشار موارد مختلفى قرار دارد نه بگویید بهتر است این نه گفتن بسیار صمیمانه، نرم و ساده و در عین حال همراه با پاسخى از سر همدلى بوده و به شکلى باشد که حداقل اگر فشار او را کم نمى کند، افزایش هم ندهد. سعى کنید در چنین مواقعى به راه حل هاى دیگرى هم فکر کنید. براى مثال به دوستتان که از شما مى خواهد کودکش را نگه دارید تا به دکتر برود، مى توانید بگویید نه! لطفاً مرا ببخش. مى دانم که پیدا کردن فرد دیگرى برایت سخت است اما من کار مهمى دارم و به کسى قول داده ام، بیا با هم فکر کنیم شاید بتوانیم کس دیگرى را پیدا کنیم، مثلاً همسایه تان چطور است؟! مى خواهى من با او صحبت کنم؟!
۶- یادتان باشد، که اولین کلمه نه باشد. یعنى جمله خود را با این کلمه دو حرفى شروع کنید. این کار موضوع را در طول گفت وگو ساده تر مى کند پس به جاى اینکه از ابتدا سعى کنید به بیراهه بزنید و آسمان و ریسمان ببافید خیلى ساده از همان اول نه بگویید.منظور این است که اگر واقعاً بهترین پاسخ «نه» است پس همین کلمه را ادا کنید و به روش هاى متفاوت و دردسرساز آن روى نیاورید؛ روش هایى نظیر روش «محبوب بمانم». در این روش فرد با اینکه مى خواهد نه بگوید اما تمام تلاش خود را نیز به کار مى برد تا مبادا از محبوبیت اش در نزد طرف مقابل کم شود. در این روش که خیلى هم شایع است نه گفتن معمولاً با معذرت خواهى و توجیهات پیاپى و تعارفات کلامى صورت مى گیرد، همراه با یک رشته طولانى از من من کردن هاى مکرر و اداى کلماتى مانند: نمى دانم چه باید بگویم، عذر تقصیر مرا بپذیرید، واقعاً شرمنده ام، معذرت مى خواهم، در فرصتى دیگر جبران مى کنم و... خلاصه کلى کلمات قلمبه و تغییر رنگ و خم و راست شدن و وجدان درد و از این جور چیزها از علائم اولیه آن است. بعضى از روش هاى نه گفتن خیلى نامناسب اند. نه گفتن هایى از قبیل: دیوانه شده اى، چه شوخى بى مزه اى و... یا شکلى از نه گفتن که معمولاً با نوعى حمله و تهاجم و گاهى اهانت به فرد درخواست کننده همراه است نظیر تو اصلاً نمى فهمى، حتى شرایط را هم درک نمى کنى، اگه فقط کمى فکر مى کردى هرگز چنین درخواستى را نمى کردى، خوب معلوم است که من هرگز وقتم را براى انجام کار بى اهمیتى مثل این هدر نمى دهم. یا باز هم مثل همیشه در خواست هاى نابجا، یک کم فکر کن جانم! و... بنابراین بهتر است از همان نه صادقانه استفاده کنیم، پس براى تمرین و در ابتدا توصیه مى کنم از نه گفتن به چیزهاى کوچک شروع کنید . مثلاً: وقتى به شما پیشنهاد خرید چیزى که مورد نیازتان نیست مى شود .به تلفنى که درست وسط ساعت استراحت شما زنگ مى زند. حتى درخواست تست کننده عطر در فروشگاه هم مى تواند فرصت خوبى براى تمرین نه گفتن را در اختیارتان قرار دهد. پس این فرصت ها را از دست ندهید. نه گفتن را به عنوان یک پروژه براى خودتان اجرایى کنید.