اختلال شخصیت در افراد خودشیفته

خودشیفتگی در زبان های اروپایی به نارسیسیسم موسوم است که از واژه نارسیس (که همان نرگس در زبان فارسی باشد) منشا می گیرد

اختلال شخصیت در افراد خودشیفته

عشق به خود را خودشیفتگی نام نهاده اند. به نظر می رسد خودشیفتگی در خانم ها بیش از آقایان باشد. خودشیفتگی صفتی است که در سال های اول تولد پدید می آید و تعریف آن بر مبنای افسانه نارسیوس است. مرد جوان زیبایی که عاشق تصویر زیبای خود بود که در آب برکه دیده می شد. او آنقدر محو تصویر خود شد که در آب برکه افتاد و غرق شد و از آن نقطه گل نرگس رویید. خودشیفتگی در طول سالیان متمادی زندگی انسان برای زنان به حالت عادی تبدیل شده است.

خودشیفتگی در زبان های اروپایی به نارسیسیسم موسوم است که از واژه نارسیس (که همان نرگس در زبان فارسی باشد) منشا می گیرد.
    از ورود این اصطلاح به طبقه بندی های پزشکی بیش از 15 سال نمی گذرد. اصطلاح خودشیفتگی به مفاهیم متعددی اشاره دارد. از جمله، تفرعن مطلق که از اسطوره نارسیوس یا نرگس در یونان باستان سرچشمه می گیرد، تا ناپختگی و نداشتن بلوغ عاطفی و خود محوری.

    این افراد خود را بدون دلیل بزرگ می پندارند که ممکن است به صورت رفتارهای بزرگ منشانه هم تظاهر یابد. نسبت به ارزیابی دیگران از خود بسیار حساس هستند. اگر کسی از آنان انتقاد کند یا خرده بگیرد، احساس خشم، شرم و تحقیر می کنند. در مقابل، چون مورد تشویق و تحسین دیگران قرار گیرند، خوشحالی زایدالوصفی به آنان دست می دهد. افراد خودشیفته نیازمند توجه و ستایش دائمی هستند و اگر دیگران از این کار غفلت کنند، خود به جستجوی تحسین می پردازند و به لطایف الحیل دیگران را وادار به تمجید از خویش می کنند. خویشتن را بسیار مهم می پندارند. برای فضایل و دستاوردهای خویش اهمیتی اغراق آمیز قائلند. مایلند همه جا به عنوان فردی استثنایی مورد توجه و پذیرش قرار گیرند. خود را شایسته همه گونه ملاطفت و فداکاری از سوی دیگران می دانند؛ در حالی که هیچ محبتی به دیگران ندارند و آنان را به عنوان وسیله ای برای رسیدن به هدف خود مورد استفاده قرار می دهند. حسادت به دیگران هم در ایشان زیاد ملاحظه می شود. دستاوردهای چشمگیر افراد موفق، آرزوی افراد خودشیفته است؛ اما آن افراد را شایسته چنان دستاوردهایی نمی دانند.

معیارهای آنان برای گزینش دوست و همسر سطحی و نارساست. مایلند معاشران آنها افراد برجسته باشند تا بتوانند این معاشران را به رخ دیگران بکشند. افراد خودشیفته به کسی دل نمی بندند؛ اما شیفته صفات ظاهری دیگران می شوند؛ برای نمونه، به دنبال همسری زیبا، تحصیلکرده، ثروتمند و متشخص می گردند؛ زیرا تنها کسی را با این صفات شایسته همسری خود می دانند. مهربانی، گذشت، و نوعدوستی از نظر آنان شعارهای غیرواقعی و یا رویه افراد ساده دل است.

    مبتلایان به این اختلال شخصیت، چه مرد و چه زن، قادر به ادراک عواطف و احساس خواسته و نیاز همسر خود نیستند. برای نمونه، اگر همسرشان به علت بیماری نتواند آنان را در میهمانی همراهی کند، بشدت آزرده و خشمگین می شوند و در واقع به همسر خود حتی حق بیمار شدن نمی دهند. این افراد مسوولیت های شغلی یا خانوادگی را به طور کامل به همکاران و به شریک زندگی می سپارند؛ اما به گونه ای رفتار می کنند که انگار بار همه کارها بر دوش آنان است. می خواهند همکاران و یا خویشان با آنان به گونه خاصی رفتار کنند که با دیگران متفاوت باشد. اگر در حضور فرد شیفته از دیگران تمجید شود، می رنجد؛ زیرا او تحسین را تنها شایسته خود می داند. زمانی که همسر یا دوست یا کارفرما انتقاد به جایی از او به عمل می آورند، با آنان احساس دشمنی می کند و می کوشد با کوبیدن و تحقیر آنان به زعم خویش مقابله به مثل کند.در نخستین دیدار اگر کسی آنان را بستاید، او را به عرش می برند و به گونه ای اغراقی تبدیل به بت می کنند، اما اگر همین شخص کوچک ترین خواسته آنان را بر نیاورد، به پست ترین و منفورترین فرد عالم تبدیل می شود.»

    هر چند این افراد خود را به ظاهر بزرگ و والاو مهم می دانند، اما در اصل از احساس حقارت و بی ارزشی و سطحی بودن در رنج هستند. در واقع خود را معتبر و محترم نمی دانند. از این روست که درصدد جلب دائمی توجه و تحسین دیگران هستند تا بتوانند به خود بقبولانند که دیگران آنان را تایید می کنند.
    درمان این بیماران و حتی متقاعد کردن آنان برای مراجعه به روانپزشک کار دشواری است، زیرا می گویند: «من هیچ اشکالی ندارم و خود شما بیمار هستید.» یا «من از دکتر بیشتر می دانم.» به هر حال روان درمانی با هدف ایجاد بینش برای بیمار، درمان اصلی را تشکیل می دهد.

    همه گیر شناسی: حدود 2 تا 16 درصد در جمعیت بالینی و کمتر از یک در جمعیت کلی است. در مورد شیوع، نسبت بخش سنی و الگوی خانوادگی اختلال شخصیت خودشیفته مدارکی در دست نیست.

    تشخیص: ملاک های تشخیصDSM-IV برای اخلال شخصیت خودشیفته شامل موارد زیر هستند: الگوی نافذ خود بزرگ بینی (در خیال یا رفتار)، نیاز برای تمجید و فقدان هم حتی که اوایل بزرگسالی شروع می شود. اشتغال ذهنی، تخیلات موقعیت، قدرت، استعداد، درخشندگی، زیبایی و عشق ایده آل دارد؛ نیازمند تمجید افراطی است، معتقد است که فردی استثنایی است. در روابط بین فردی استثمارگر است، فاقد هم حسی است. غالباً نسبت به دیگران حسادت می ورزد یا معتقد است دیگران به او حسادت می کنند. نگرش یا رفتارهای خودخواهانه نشان می دهند.

    علائم بالینی مبتلابه این اختلال، احساس شدیدی از مهم بودن خود دارند. خود را آدم های خاصی می پندارند، تحمل انتقاد را ندارند، افرادی جاه طلب هستند، احساس داشتن استحقاق در آنها بسیار قوی است، روابط آنها شکننده است. قدرت هم ندارند و تظاهر به همدردی آنها برای کسب مقاصد شخصی است. این بیماران اعتماد به نفس شکننده ای دارند و مستعد ابتلابه افسردگی هستند.

    درمان: از روان درمانی و درمان دارویی می توان در این اختلال استفاده کرد. لیتیوم در کسانی که نوسان خلق دارند، تجویز می شود. داروهای ضد افسردگی نیز ممکن است مفید واقع شود.

    بی دلیل نیست اگر معتقد باشیم شاید در نتیجه تربیت خانوادگی، کسانی که به اختلال شخصیت خودشیفته مبتلاهستند، صرفاً انتظار زیادی از دیگران دارند و نظریه پردازان خود می گویند این انتظار ها از عدم برقراری روابط همدلانه با والدین ناشی می شوند. حاصل آن حس خودگسیخته ای است که بویژه نسبت به احساس های بیهودگی و عزت نفس کم و رفتار های جبرانی ای که اینها تولید می کنند، آسیب پذیر است.