دیدگاه انسانها نسبت به دنیا و آنچه در اطرافشان میگذرد متفاوت است و ملاکهای ارزشگذاری آنها نسبت به رویدادها و افراد به نوع دیدگاهشان بستگی دارد. به همین دلیل بدیهی است که در روابط آنها با هم، اختلاف نظر پیش آمده و نسبت به افکار، ارزشها و رفتارهای یکدیگر انتقاد میکنند. انتقاد میتواند مثبت و سازنده و یا منفی و مخرب باشد و عوامل متفاوتی بر آن موثر است. باید توجه کرد که نحوه انتقاد کردن در عکس العمل طرف مقابل و میزان پذیرش او تاثیر بسزایی دارد. توجه به نکات زیر به شما کمک میکند تا بتوانید انتقادات خود را به نحو سازندهای ابراز کرده و از آن نتیجه بگیرید :
? قبل از شروع انتقاد بهتر است فرد را مورد تحسین قرار داده و برخی نکات مثبت او را متذکر شوید. البته تحسین را با چاپلوسی و تملق نباید اشتباه گرفت، همیشه میتوان موضوعی حقیقی را برای ستایش پیدا کرد و آن را با ظرافت بیان نمود. بدیهی است تعریف نباید غیر واقعی باشد چون در این صورت فرد مقابل متوجه بی اساس بودن کلام ستایشگر خویش خواهد شد و آن را جدی نخواهد گرفت.
? برای اینکه درک صحیحی از موقعیت داشته و انتقادتان به واقعیت نزدیکتر باشد بهتر است خود را منصفانه بجای دیگران بگذارید و از دریچه چشم آنها نگاه و احساس کرده و بعد به داوری بنشینید.
? بهتر است زمانی که کار از کار گذشته و دیگر نمیتوان تغییری در شرایط ایجاد کرد از انتقاد خودداری کنید، این کار مثل آب درهاون کوبیدن بوده و تنها اثر آن خدشه دار شدن روابط است.
? تکرار یک انتقاد ثمری نداشته و موجب حساس شدن و عصبانیت فرد مقابل میشود. این کار نه تنها مشکل را حل نخواهد کرد بلکه بر بار عاطفی مساله افزوده و هر بار واکنش در برابر آن را شدیدتر میکند.
? گاهی شخص در مواجهه با انتقاد احساس میکند که طرف مقابل میخواهد تلویحاً به او بقبولاند که "من از تو بهترم، چون تو این عیب را داری" برای پیشگیری از بروز این سوء تفاهم بهتر است عیب خود را در آن مورد به زبان بیاورید و بعد انتقاد کنیم. مثلاً اگر میخواهیم به دوستمان بگوییم" تو همیشه دیر میآیی" بهتر است بگوییم "یکی از عیبهای من تأخیر و دیر آمدن است، میبینم که شما هم مثل من هستید و اغلب دیر میآیید".
? در سخنان طرف مقابل حقیقتی را پیدا کنید و حتی اگر با مجموعه سخنان او موافق نیستید، او را تایید کنید، این کار باعث میشود او هم احساس پیروزی کرده و با آمادگی بیشتری پذیرای حرفهای شما باشد.
? در زمان انتقاد لازم نیست همه گذشته فرد را مورد سرزنش قرار دهید و یا همه شخصیت او را زیر سوال ببرید، توجه کنید که فقط بر همان مورد خاص مد نظر خود تاکید کنید و او را مطمئن سازید که انتقاد شما فقط درباره یکی از صفات و یا رفتارهای اوست ونه کل شخصیتش.
? بجای فلسفه بافی و سخنرانیهای پیچیده در مورد نظرات خود، سعی کنید صادقانه احساسات خود را در زمان مواجهه با رفتار انتقاد آمیز و به طور محترمانهای بیان کنید و به او نیز اجازه دهید تا احساساتش را ابراز نماید.